ETV Bharat / health

পুৰুষ নে মহিলা ? কাৰ ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক হোৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক - WOMEN VS MEN STROKE RISK

হাৰ্ট এটেকৰ সমানেই ভয়াৱহ ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক ৷ কিন্তু এই ক্ষেত্ৰত পুৰুষ নে মহিলা কাৰ ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক হোৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক আজি জানো আহক-

Women or men, who is more at risk of brain stroke? Do not ignore these symptoms
পুৰুষ নে মহিলা ? কাৰ ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক হোৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক (GETTY IMAGES, ASIAN HOSPITAL)
author img

By ETV Bharat Health Team

Published : June 9, 2025 at 1:19 PM IST

4 Min Read

ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক হৈছে এক গুৰুতৰ চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, য’ত মগজুলৈ তেজৰ যোগান ব্যাঘাত জন্মে, যাৰ ফলত মগজুৰ কোষবোৰৰ ক্ষতি হয় ৷ এই অৱস্থা জীৱনলৈ ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিব পাৰে আৰু সময়মতে চিকিৎসা নকৰিলে স্থায়ী অক্ষমতাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে ৷ কিন্তু আপুনি জানেনে যে পুৰুষ আৰু মহিলাৰ বাবে ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোকৰ আশংকা বেলেগ বেলেগ ?

ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক হৈছে চিকিৎসাজনিত জৰুৰীকালীন অৱস্থা যিয়ে কেইমিনিটমানৰ ভিতৰতে জীৱন আৰু মৃত্যুৰ মাজত পাৰ্থক্য আনিব পাৰে ৷ আজিকালি পৰিৱৰ্তিত জীৱনশৈলী, মানসিক চাপ, ভুল খাদ্যাভ্যাসৰ বাবে ষ্ট্ৰোকৰ ৰোগী দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে ৷ কিন্তু আপুনি জানেনে যে পুৰুষতকৈ মহিলাৰ ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোকৰ আশংকা বেছি? হয়, বহু গৱেষণা আৰু চিকিৎসাৰ প্ৰতিবেদনে প্ৰমাণ কৰিছে যে মহিলাসকলে ষ্ট্ৰোক হোৱাৰ প্ৰৱণতা বেছি হোৱাই নহয়, জটিলতাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়াও বেছি ৷

বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে, বয়সৰ লগে লগে মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষকৈ ৰজোনিবৃত্তিৰ পিছত ষ্ট্ৰোক হোৱাৰ সম্ভাৱনা দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পায় ৷ গৰ্ভাৱস্থাত হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তন, গৰ্ভনিৰোধক বড়ি সেৱন, উচ্চ ৰক্তচাপ (প্ৰি-এক্লেম্পচিয়া) আদি অৱস্থাই ষ্ট্ৰোকৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰে ৷ ইয়াৰ উপৰিও মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত হতাশা, মাইগ্ৰেইন আৰু মানসিক চাপৰ দৰে মানসিক অৱস্থাও বেছিকৈ দেখা যায়, যিবোৰ ষ্ট্ৰোকৰ বিপদজনক কাৰকৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত ৷

কোনে বেছি বিপদত পৰিছে – পুৰুষ নে মহিলা ?

পুৰণি কালত ধূমপান, মদ, উচ্চ ৰক্তচাপৰ দৰে অভ্যাস থকাৰ বাবে পুৰুষৰ মগজুৰ ষ্ট্ৰোকৰ আশংকা বেছি বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল ৷ কিন্তু শেহতীয়া গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে মহিলাসকলো সমানে বিপদত পৰে, বহু ক্ষেত্ৰত অধিক ৷

হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তন, গৰ্ভনিৰোধক বড়ি সেৱন, গৰ্ভাৱস্থা আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়ত মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত ষ্ট্ৰোকৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পাব পাৰে ৷ ইয়াৰ বাহিৰেও মহিলাসকলে প্ৰায়ে ষ্ট্ৰোকৰ লক্ষণসমূহক গুৰুত্বসহকাৰে লোৱা নাই, যাৰ বাবে তেওঁলোকে সময়মতে চিকিৎসা লাভ নকৰে ৷

মগজুৰ ষ্ট্ৰোকৰ লক্ষণ

ষ্ট্ৰোক হঠাতে হয় যদিও ইয়াৰ কিছুমান লক্ষণ আগতীয়াকৈ দেখা দিবলৈ আৰম্ভ কৰে ৷ এই প্ৰাথমিক লক্ষণসমূহৰ প্ৰতি সময়ত গুৰুত্ব দিয়া হ’লে জীৱন ৰক্ষা হ’ব পাৰে ৷ এইবোৰৰ ভিতৰত কিছুমান মূল লক্ষণ হ’ল-

  • মুখৰ এটা ফাল হঠাৎ বেঁকা হোৱা
  • এখন বা দুয়োখন হাতৰ দুৰ্বলতা বা অজ্ঞানতা
  • কথা কোৱা বা বুজাত অসুবিধা
  • তীব্ৰ মূৰৰ বিষ
  • হঠাৎ দৃষ্টিশক্তি হেৰুৱাই পেলোৱা
  • খোজ কঢ়াৰ সময়ত ভাৰসাম্যহীনতা বা মূৰ ঘূৰোৱা
  • সময়মতে চিকিৎসাই জীৱন ৰক্ষা কৰিব পাৰে

যদি ‘golden hour’ৰ ভিতৰত ব্ৰেইন ষ্ট্ৰ’কৰ চিকিৎসা হয়, তেন্তে ইয়াৰ প্ৰতিৰোধ সম্ভৱ ৷ লক্ষণ দেখা দিলে তৎক্ষণাত চিকিৎসকৰ সহায় লওক ৷ বিশেষজ্ঞসকলে কয় যে প্ৰতি মিনিটৰ পলম হ’লে মগজুৰ লাখ লাখ কোষৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে ৷

কেনেকৈ প্ৰতিৰোধ কৰিব ?

ষ্ট্ৰোকৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ উচ্চ ৰক্তচাপ, চেনি আৰু কলেষ্টেৰল নিয়ন্ত্ৰণত ৰখাটো অতি প্ৰয়োজনীয় ৷ ইয়াৰ লগতে স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যাভ্যাস বজাই ৰাখিব লাগে, দৈনিক ব্যায়াম কৰিব লাগে, ধূমপান আৰু মদৰ পৰা আঁতৰি থাকিব লাগে ৷ বিশেষকৈ গৰ্ভাৱস্থা আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়ত মহিলাসকলে তেওঁলোকৰ হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তনৰ ওপৰত চকু ৰাখিব লাগে ৷

FAST সূত্ৰৰে ষ্ট্ৰোকক চিনাক্ত কৰক:

F – মুখ: ব্যক্তিজনৰ মুখখন এফালে তললৈ নামি গৈছে নেকি ?

Aবাহু: দুয়োখন হাত তুলিবলৈ তেওঁ অক্ষম নেকি ?

Sভাষণ: তেওঁৰ কথোপকথন অস্পষ্ট হৈ পৰিছে নেকি ?

Tসময়: এই লক্ষণ দেখা গ’লে লগে লগে এম্বুলেন্স মাতিব লাগে ৷

কি কৰিব ?

  • নিয়মিতভাৱে ৰক্তচাপ আৰু শৰ্কৰাৰ পৰীক্ষা কৰাব লাগে ৷
  • সুষম খাদ্য আৰু ব্যায়াম গ্ৰহণ কৰক ৷
  • ধূমপান আৰু মদৰ পৰা আঁতৰি থাকক ৷
  • মানসিক চাপ কম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰক — যোগ আৰু ধ্যান সহায়ক হ’ব পাৰে ৷

উপসংহাৰ:

পুৰুষেই হওক বা মহিলাই হওক, ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক যিকোনো ব্যক্তিৰ লগত হ’ব পাৰে ৷ কিন্তু মহিলাসকলৰ কিছুমান অতিৰিক্ত বিপদজনক কাৰক থাকে, যিবোৰক আওকাণ কৰিব নোৱাৰি ৷ সেইবাবেই সময়মতে চিনাক্তকৰণ আৰু চিকিৎসা আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ৷ উপৰোক্ত লক্ষণ দেখা গ’লে সময় নষ্ট নকৰিব আৰু লগে লগে চিকিৎসকৰ সহায় ল’ব ৷

উৎস:-https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3324562/#:~:text=Similarly%2C%20our%20data%20suggest%20that,fatigue%2C%20and%20mental%20status%20change.

লগতে পঢ়ক

  1. হাৰ্ট এটেক তথা ষ্ট্ৰোকৰ লক্ষণসমূহ আজিয়েই জানি লওক...
  2. মগজুৰ পৰম শত্ৰু এই ৫টা অভ্যাস, যাৰ ফলত বৃদ্ধি পাইছে মগজুৰ টিউমাৰৰ সম্ভাৱনা
  3. জনপ্ৰিয় টিভি অভিনেতাৰ ক’লন কেন্সাৰত মৃত্যু, পুৰুষসকলে কেতিয়াও আওকাণ নকৰিব এই লক্ষণবোৰক

ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক হৈছে এক গুৰুতৰ চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, য’ত মগজুলৈ তেজৰ যোগান ব্যাঘাত জন্মে, যাৰ ফলত মগজুৰ কোষবোৰৰ ক্ষতি হয় ৷ এই অৱস্থা জীৱনলৈ ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিব পাৰে আৰু সময়মতে চিকিৎসা নকৰিলে স্থায়ী অক্ষমতাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে ৷ কিন্তু আপুনি জানেনে যে পুৰুষ আৰু মহিলাৰ বাবে ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোকৰ আশংকা বেলেগ বেলেগ ?

ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক হৈছে চিকিৎসাজনিত জৰুৰীকালীন অৱস্থা যিয়ে কেইমিনিটমানৰ ভিতৰতে জীৱন আৰু মৃত্যুৰ মাজত পাৰ্থক্য আনিব পাৰে ৷ আজিকালি পৰিৱৰ্তিত জীৱনশৈলী, মানসিক চাপ, ভুল খাদ্যাভ্যাসৰ বাবে ষ্ট্ৰোকৰ ৰোগী দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে ৷ কিন্তু আপুনি জানেনে যে পুৰুষতকৈ মহিলাৰ ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোকৰ আশংকা বেছি? হয়, বহু গৱেষণা আৰু চিকিৎসাৰ প্ৰতিবেদনে প্ৰমাণ কৰিছে যে মহিলাসকলে ষ্ট্ৰোক হোৱাৰ প্ৰৱণতা বেছি হোৱাই নহয়, জটিলতাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়াও বেছি ৷

বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে, বয়সৰ লগে লগে মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষকৈ ৰজোনিবৃত্তিৰ পিছত ষ্ট্ৰোক হোৱাৰ সম্ভাৱনা দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পায় ৷ গৰ্ভাৱস্থাত হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তন, গৰ্ভনিৰোধক বড়ি সেৱন, উচ্চ ৰক্তচাপ (প্ৰি-এক্লেম্পচিয়া) আদি অৱস্থাই ষ্ট্ৰোকৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰে ৷ ইয়াৰ উপৰিও মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত হতাশা, মাইগ্ৰেইন আৰু মানসিক চাপৰ দৰে মানসিক অৱস্থাও বেছিকৈ দেখা যায়, যিবোৰ ষ্ট্ৰোকৰ বিপদজনক কাৰকৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত ৷

কোনে বেছি বিপদত পৰিছে – পুৰুষ নে মহিলা ?

পুৰণি কালত ধূমপান, মদ, উচ্চ ৰক্তচাপৰ দৰে অভ্যাস থকাৰ বাবে পুৰুষৰ মগজুৰ ষ্ট্ৰোকৰ আশংকা বেছি বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল ৷ কিন্তু শেহতীয়া গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে মহিলাসকলো সমানে বিপদত পৰে, বহু ক্ষেত্ৰত অধিক ৷

হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তন, গৰ্ভনিৰোধক বড়ি সেৱন, গৰ্ভাৱস্থা আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়ত মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত ষ্ট্ৰোকৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পাব পাৰে ৷ ইয়াৰ বাহিৰেও মহিলাসকলে প্ৰায়ে ষ্ট্ৰোকৰ লক্ষণসমূহক গুৰুত্বসহকাৰে লোৱা নাই, যাৰ বাবে তেওঁলোকে সময়মতে চিকিৎসা লাভ নকৰে ৷

মগজুৰ ষ্ট্ৰোকৰ লক্ষণ

ষ্ট্ৰোক হঠাতে হয় যদিও ইয়াৰ কিছুমান লক্ষণ আগতীয়াকৈ দেখা দিবলৈ আৰম্ভ কৰে ৷ এই প্ৰাথমিক লক্ষণসমূহৰ প্ৰতি সময়ত গুৰুত্ব দিয়া হ’লে জীৱন ৰক্ষা হ’ব পাৰে ৷ এইবোৰৰ ভিতৰত কিছুমান মূল লক্ষণ হ’ল-

  • মুখৰ এটা ফাল হঠাৎ বেঁকা হোৱা
  • এখন বা দুয়োখন হাতৰ দুৰ্বলতা বা অজ্ঞানতা
  • কথা কোৱা বা বুজাত অসুবিধা
  • তীব্ৰ মূৰৰ বিষ
  • হঠাৎ দৃষ্টিশক্তি হেৰুৱাই পেলোৱা
  • খোজ কঢ়াৰ সময়ত ভাৰসাম্যহীনতা বা মূৰ ঘূৰোৱা
  • সময়মতে চিকিৎসাই জীৱন ৰক্ষা কৰিব পাৰে

যদি ‘golden hour’ৰ ভিতৰত ব্ৰেইন ষ্ট্ৰ’কৰ চিকিৎসা হয়, তেন্তে ইয়াৰ প্ৰতিৰোধ সম্ভৱ ৷ লক্ষণ দেখা দিলে তৎক্ষণাত চিকিৎসকৰ সহায় লওক ৷ বিশেষজ্ঞসকলে কয় যে প্ৰতি মিনিটৰ পলম হ’লে মগজুৰ লাখ লাখ কোষৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে ৷

কেনেকৈ প্ৰতিৰোধ কৰিব ?

ষ্ট্ৰোকৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ উচ্চ ৰক্তচাপ, চেনি আৰু কলেষ্টেৰল নিয়ন্ত্ৰণত ৰখাটো অতি প্ৰয়োজনীয় ৷ ইয়াৰ লগতে স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যাভ্যাস বজাই ৰাখিব লাগে, দৈনিক ব্যায়াম কৰিব লাগে, ধূমপান আৰু মদৰ পৰা আঁতৰি থাকিব লাগে ৷ বিশেষকৈ গৰ্ভাৱস্থা আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ সময়ত মহিলাসকলে তেওঁলোকৰ হৰম’নৰ পৰিৱৰ্তনৰ ওপৰত চকু ৰাখিব লাগে ৷

FAST সূত্ৰৰে ষ্ট্ৰোকক চিনাক্ত কৰক:

F – মুখ: ব্যক্তিজনৰ মুখখন এফালে তললৈ নামি গৈছে নেকি ?

Aবাহু: দুয়োখন হাত তুলিবলৈ তেওঁ অক্ষম নেকি ?

Sভাষণ: তেওঁৰ কথোপকথন অস্পষ্ট হৈ পৰিছে নেকি ?

Tসময়: এই লক্ষণ দেখা গ’লে লগে লগে এম্বুলেন্স মাতিব লাগে ৷

কি কৰিব ?

  • নিয়মিতভাৱে ৰক্তচাপ আৰু শৰ্কৰাৰ পৰীক্ষা কৰাব লাগে ৷
  • সুষম খাদ্য আৰু ব্যায়াম গ্ৰহণ কৰক ৷
  • ধূমপান আৰু মদৰ পৰা আঁতৰি থাকক ৷
  • মানসিক চাপ কম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰক — যোগ আৰু ধ্যান সহায়ক হ’ব পাৰে ৷

উপসংহাৰ:

পুৰুষেই হওক বা মহিলাই হওক, ব্ৰেইন ষ্ট্ৰোক যিকোনো ব্যক্তিৰ লগত হ’ব পাৰে ৷ কিন্তু মহিলাসকলৰ কিছুমান অতিৰিক্ত বিপদজনক কাৰক থাকে, যিবোৰক আওকাণ কৰিব নোৱাৰি ৷ সেইবাবেই সময়মতে চিনাক্তকৰণ আৰু চিকিৎসা আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ৷ উপৰোক্ত লক্ষণ দেখা গ’লে সময় নষ্ট নকৰিব আৰু লগে লগে চিকিৎসকৰ সহায় ল’ব ৷

উৎস:-https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3324562/#:~:text=Similarly%2C%20our%20data%20suggest%20that,fatigue%2C%20and%20mental%20status%20change.

লগতে পঢ়ক

  1. হাৰ্ট এটেক তথা ষ্ট্ৰোকৰ লক্ষণসমূহ আজিয়েই জানি লওক...
  2. মগজুৰ পৰম শত্ৰু এই ৫টা অভ্যাস, যাৰ ফলত বৃদ্ধি পাইছে মগজুৰ টিউমাৰৰ সম্ভাৱনা
  3. জনপ্ৰিয় টিভি অভিনেতাৰ ক’লন কেন্সাৰত মৃত্যু, পুৰুষসকলে কেতিয়াও আওকাণ নকৰিব এই লক্ষণবোৰক
ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.