ETV Bharat / bharat

লুপ্তপ্ৰায় পৰম্পৰাক পুনৰুজ্জীৱিতকৰণৰ বাবে এজন আই এ এছ বিষয়াৰ অভিনৱ প্ৰচেষ্টা - REVIVING VANISHING TRADITIONS

নিজৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰখনত ১০০০ৰো অধিক গ্ৰাম্য ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক ১৪ টা বৈচিত্ৰময় কলাত বিনামূলীয়া প্ৰশিক্ষণৰ ব্যৱস্থা । আৰ শিৱকুমাৰৰ প্ৰতিবেদন...

Reviving Vanishing Traditions
এজন IAS বিষয়াৰ অভিনৱ প্ৰচেষ্টা (ETV Bharat)
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : May 24, 2025 at 8:08 PM IST

5 Min Read

মাদুৰাই: তামিলনাডুৰ এজন ভাৰতীয় প্ৰশাসনিক সেৱাৰ বিষয়াই নিজৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰখনক কমিউনিটি চেণ্টাৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছে য’ত তেওঁ প্ৰতি গ্ৰীষ্মকালত শ শ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক বৈচিত্ৰময় দক্ষতাৰ প্ৰশিক্ষণ দিয়ে ।

এই নীৰৱ বিপ্লৱ সংঘটিত হৈছে মন্দিৰ নগৰ মাদুৰাইৰ সমীপৰ তিৰুভাথাভূৰত, য’ত এম জি ৰাজামণিকমে তামিলনাডুৰ বিলুপ্ত হৈ যোৱা লোককলাক পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ বাবে আবেগিকভাৱে কাম কৰি আছে ।

বৰ্তমান কেৰালাৰ ৰাজহ (দেৱস্বম) বিভাগত সচিব হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা ৰাজামণিকমে প্ৰতি গ্ৰীষ্মকালত তামিলনাডুত নিজৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰখন মুকলি কৰি দিয়ে ১০০০ৰো অধিক গ্ৰাম্য ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে, যিসকলে পৰম্পৰাগত এম্ব্ৰয়ডাৰী আৰু ভাৰত নাট্যমৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সমসাময়িক চিত্ৰকলা আৰু পাৰি ড্ৰাম বজোৱালৈকে ১৪টা বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ দক্ষতাত বিনামূলীয়া প্ৰশিক্ষণৰ পৰা লাভবান হয় ।

এই প্ৰচেষ্টাসমূহৰ ভিতৰত বিলুপ্তিৰ পথত থকা পৰম্পৰাগত ষ্টিল্ট-ৱাকিং পৰিবেশন শিল্প "মাৰক্কল আট্টম"ক পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য ।

ই টিভি ভাৰতৰ সৈতে হোৱা এক আছুতীয়া বাৰ্তালাপত ৰাজামণিকমে তেওঁৰ এই প্ৰচেষ্টাক পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ প্ৰতি “দায়িত্ব” বুলি অভিহিত কৰে । তেওঁ কয় যে যদি আমি আমাৰ লোককলাক পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মলৈ আগবঢ়াই নিব নোৱাৰো তেন্তে আমাৰ পৰিচয় হেৰুওৱাৰ আশংকা থাকে । এয়া নষ্টালজিৰ কথা নহয়, ই দায়িত্বৰ কথা ।

পুখুৰী সংৰক্ষণৰ বাবে ‘এণ্টে কুলাম এৰ্নাকুলাম’ আৰু দুৰ্যোগ সাহায্যৰ বাবে ‘আনবোডু কোচি’কে ধৰি কেৰালাত পৰিৱেশ পুনৰুদ্ধাৰ আৰু নাগৰিক সংযোগ প্ৰকল্পৰ বাবে বহুলভাৱে সন্মানিত ২০০৮ চনৰ বেটচৰ আই এ এছ বিষয়াগৰাকীয়ে এতিয়া নিজৰ গৃহৰাজ্যৰ প্ৰতি নিজৰ নিষ্ঠা প্ৰদৰ্শন কৰিছে ।

পিতৃৰ স্মৃতিত স্থাপন কৰা শিক্ষণ আৰু সম্পদ কেন্দ্ৰ ‘আৰিভাগম’ৰ জৰিয়তে তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰখনে এতিয়া ইউনিয়ন পাব্লিক ছাৰ্ভিচ কমিছন (ইউ পি এছ চি) আৰু তামিলনাডু লোকসেৱা আয়োগ (টি এন পি এছ চি)ৰ দৰে প্ৰতিযোগিতামূলক পৰীক্ষাত ক্ৰেক কৰাৰ আকাংক্ষিত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে পুথিভঁৰাল আৰু প্ৰশিক্ষন কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰে, ইয়াৰ ছয়জন প্ৰশিক্ষাৰ্থীয়ে ইতিমধ্যে চৰকাৰী পদ লাভ কৰিছে ।

অৱশ্যে ৰাজামণিকমৰ দৃষ্টিভংগী শৈক্ষিক কৃতিত্বৰ বাহিৰলৈও বিস্তৃত । তেওঁ কয় যে আমাৰ ঐতিহ্য কলা আমাৰ পৰিচয় । "যদি এইবোৰ নোহোৱা হৈ যায়, তেন্তে আমাৰ ইতিহাসৰ কিছু অংশও নোহোৱা হৈ যাব । মৰাক্কাল আট্টাম এনেকুৱা এটা কলা । আমি ইয়াক ঘূৰাই আনিছো—কেৱল ইয়াক সংৰক্ষণ কৰিবলৈ নহয়, অনুপ্ৰাণিত কৰিবলৈ ।"

স্থানীয় বিদ্যালয় আৰু সাংস্কৃতিক বিশেষজ্ঞৰ সহযোগত বাৰ্ষিক গ্ৰীষ্মকালীন শিবিৰত এতিয়া ষ্টিল্ট-ৱাকিং (মৰাক্কল আট্টম), কাৰাগম (বেলেন্সিং ডান্স), অয়িলত্তম (গ্ৰুপ ডান্স), পৰৈ ঢোল বজোৱা আৰু কলাটম (লাঠি নৃত্য)কে ধৰি বিভিন্ন লোক কলাৰ প্ৰশিক্ষণৰ লগতে ভাৰতনাট্যমৰ দৰে ধ্ৰুপদী কলা আৰু টাইপিং, চিলাই আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ প্ৰশিক্ষণ প্ৰদান কৰা হয় ।

মাণিকবসাগৰ মন্দিৰ আৰু অৰিভাগম প্ৰশিক্ষণ কেন্দ্ৰৰ চৌহদত অনুষ্ঠিত এই শিবিৰত অংশগ্ৰহণকাৰীৰ সংখ্যা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে, উদ্বোধনী বৰ্ষত ৫২০ গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ পৰা এই গ্ৰীষ্মকালত ১১৫০ জনতকৈ অধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীলৈ বৃদ্ধি পাইছে । উল্লেখযোগ্য যে প্ৰতিটো শাখা বিশেষজ্ঞ প্ৰশিক্ষকে শিকায় ।

ঐতিহাসিকভাৱে মৰাক্কাল আট্টামে কেৱল মনোৰঞ্জনৰ বাহিৰেও ব্যৱহাৰিক তাৎপৰ্য্য লাভ কৰিছিল, ই প্ৰাচীন সম্প্ৰদায়সমূহৰ বাবে বানপানীত বুৰ যোৱা নদী আৰু জলাশয়ত ষ্টিল্ট ব্যৱহাৰ কৰি যাত্ৰা কৰাৰ মাধ্যম হিচাপে কাম কৰিছিল । সময়ৰ লগে লগে ই মাদুৰাই, চেলেম, থাঞ্জাভুৰৰ দৰে অঞ্চলৰ মন্দিৰৰ উৎসৱত এক লালন-পালন কৰা লোক-প্ৰদৰ্শনলৈ পৰিণত হয় ।

মাদুৰাই স্কুল অৱ ড্ৰামাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক তথা এই শিল্পৰ বিশেষজ্ঞ উমেশে কয়, “এইটো মনোযোগ আৰু ভাৰসাম্যৰ বাবে এক আহিলা । ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে কেৱল ষ্টিল্ট-ৱাকিঙৰ কৌশলে নিশিকে, সমন্বয়, আত্মবিশ্বাস, আৰু সৃষ্টিশীলতাও গঢ়ি তোলে ।” বৰ্তমান প্ৰায় ৪০ গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে মৰাক্কাল আট্টাম শিকিবলৈ নিমগ্ন হৈ আছে, কিছুমানে উন্নত উপাদান লৈ আগবাঢ়িছে য'ত চিলাম্বম (লাঠি যুদ্ধ কলা), তৰোৱাল ঘূৰোৱা আৰু ছন্দময় ঢোল বজোৱা আদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে ।

শিবিৰটোৱে সামগ্ৰিক পন্থা গ্ৰহণ কৰে, দৈনিক পৰম্পৰাগত আৰু পুষ্টিকৰ জলপান প্ৰদান কৰি ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মংগলৰ বাবে অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে ।

উল্লেখযোগ্য যে আমেৰিকাৰ কৰ্নেল বিশ্ববিদ্যালয়ত হুবাৰ্ট এইচ হামফ্ৰে ফেলো হিচাপে উন্নত পৰিৱেশ অধ্যয়ন চলাই থকাৰ সময়তো ৰাজামণিকমে দূৰৈৰ পৰা কাৰ্যসূচীটোৰ সমন্বয়ৰ সৈতে সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত হৈ আছে, শিক্ষক আৰু ছাত্ৰ উভয়কে নিৰন্তৰ পথ প্ৰদৰ্শন আৰু উৎসাহ প্ৰদান কৰি আছে ।

এই কাৰ্যসূচীত অংশগ্ৰহণ কৰা ওথাকাদৈ চহৰৰ নৱম শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ ভেনবাই কয়, “মৰক্কল আট্টামে মোক মনোনিৱেশ আৰু শান্ত হৈ থাকিবলৈ সহায় কৰিছে । আমাৰ পুৰণি কলাক পুনৰ জীৱন্ত কৰি তোলা কিবা এটাৰ অংশ হোৱাৰ বাবে মই গৌৰৱান্বিত অনুভৱ কৰোঁ ।”

নিশান্ত নামৰ আন এজন ছাত্ৰই ক’লে, “এইটো মোৰ দ্বিতীয় বৰ্ষ । ইমানবোৰ বন্ধু পালোঁ আৰু পৰৈ ঢোল বজোৱা আৰু বাঁহৰ ঘূৰণীয়া শিকিছো । এখন নতুন পৃথিৱী ।”

সকলো অংশগ্ৰহণকাৰীয়ে প্ৰমাণপত্ৰ লাভ কৰে, ব্যতিক্ৰমী পৰিবেশকসকলক জুন মাহৰ আৰম্ভণিতে সামূহিক উদযাপনত সম্বৰ্ধনা জনোৱা হ’ব ।

লগতে পঢ়ক : হে বীৰ সৈনিক তোমাক প্ৰণাম ! সতীৰ্থক বচাবলৈ গৈ আত্মবলিদান ভাৰতীয় সেনা জোৱানৰ

মাদুৰাই: তামিলনাডুৰ এজন ভাৰতীয় প্ৰশাসনিক সেৱাৰ বিষয়াই নিজৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰখনক কমিউনিটি চেণ্টাৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছে য’ত তেওঁ প্ৰতি গ্ৰীষ্মকালত শ শ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক বৈচিত্ৰময় দক্ষতাৰ প্ৰশিক্ষণ দিয়ে ।

এই নীৰৱ বিপ্লৱ সংঘটিত হৈছে মন্দিৰ নগৰ মাদুৰাইৰ সমীপৰ তিৰুভাথাভূৰত, য’ত এম জি ৰাজামণিকমে তামিলনাডুৰ বিলুপ্ত হৈ যোৱা লোককলাক পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ বাবে আবেগিকভাৱে কাম কৰি আছে ।

বৰ্তমান কেৰালাৰ ৰাজহ (দেৱস্বম) বিভাগত সচিব হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা ৰাজামণিকমে প্ৰতি গ্ৰীষ্মকালত তামিলনাডুত নিজৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰখন মুকলি কৰি দিয়ে ১০০০ৰো অধিক গ্ৰাম্য ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে, যিসকলে পৰম্পৰাগত এম্ব্ৰয়ডাৰী আৰু ভাৰত নাট্যমৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সমসাময়িক চিত্ৰকলা আৰু পাৰি ড্ৰাম বজোৱালৈকে ১৪টা বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ দক্ষতাত বিনামূলীয়া প্ৰশিক্ষণৰ পৰা লাভবান হয় ।

এই প্ৰচেষ্টাসমূহৰ ভিতৰত বিলুপ্তিৰ পথত থকা পৰম্পৰাগত ষ্টিল্ট-ৱাকিং পৰিবেশন শিল্প "মাৰক্কল আট্টম"ক পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য ।

ই টিভি ভাৰতৰ সৈতে হোৱা এক আছুতীয়া বাৰ্তালাপত ৰাজামণিকমে তেওঁৰ এই প্ৰচেষ্টাক পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ প্ৰতি “দায়িত্ব” বুলি অভিহিত কৰে । তেওঁ কয় যে যদি আমি আমাৰ লোককলাক পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মলৈ আগবঢ়াই নিব নোৱাৰো তেন্তে আমাৰ পৰিচয় হেৰুওৱাৰ আশংকা থাকে । এয়া নষ্টালজিৰ কথা নহয়, ই দায়িত্বৰ কথা ।

পুখুৰী সংৰক্ষণৰ বাবে ‘এণ্টে কুলাম এৰ্নাকুলাম’ আৰু দুৰ্যোগ সাহায্যৰ বাবে ‘আনবোডু কোচি’কে ধৰি কেৰালাত পৰিৱেশ পুনৰুদ্ধাৰ আৰু নাগৰিক সংযোগ প্ৰকল্পৰ বাবে বহুলভাৱে সন্মানিত ২০০৮ চনৰ বেটচৰ আই এ এছ বিষয়াগৰাকীয়ে এতিয়া নিজৰ গৃহৰাজ্যৰ প্ৰতি নিজৰ নিষ্ঠা প্ৰদৰ্শন কৰিছে ।

পিতৃৰ স্মৃতিত স্থাপন কৰা শিক্ষণ আৰু সম্পদ কেন্দ্ৰ ‘আৰিভাগম’ৰ জৰিয়তে তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰখনে এতিয়া ইউনিয়ন পাব্লিক ছাৰ্ভিচ কমিছন (ইউ পি এছ চি) আৰু তামিলনাডু লোকসেৱা আয়োগ (টি এন পি এছ চি)ৰ দৰে প্ৰতিযোগিতামূলক পৰীক্ষাত ক্ৰেক কৰাৰ আকাংক্ষিত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে পুথিভঁৰাল আৰু প্ৰশিক্ষন কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰে, ইয়াৰ ছয়জন প্ৰশিক্ষাৰ্থীয়ে ইতিমধ্যে চৰকাৰী পদ লাভ কৰিছে ।

অৱশ্যে ৰাজামণিকমৰ দৃষ্টিভংগী শৈক্ষিক কৃতিত্বৰ বাহিৰলৈও বিস্তৃত । তেওঁ কয় যে আমাৰ ঐতিহ্য কলা আমাৰ পৰিচয় । "যদি এইবোৰ নোহোৱা হৈ যায়, তেন্তে আমাৰ ইতিহাসৰ কিছু অংশও নোহোৱা হৈ যাব । মৰাক্কাল আট্টাম এনেকুৱা এটা কলা । আমি ইয়াক ঘূৰাই আনিছো—কেৱল ইয়াক সংৰক্ষণ কৰিবলৈ নহয়, অনুপ্ৰাণিত কৰিবলৈ ।"

স্থানীয় বিদ্যালয় আৰু সাংস্কৃতিক বিশেষজ্ঞৰ সহযোগত বাৰ্ষিক গ্ৰীষ্মকালীন শিবিৰত এতিয়া ষ্টিল্ট-ৱাকিং (মৰাক্কল আট্টম), কাৰাগম (বেলেন্সিং ডান্স), অয়িলত্তম (গ্ৰুপ ডান্স), পৰৈ ঢোল বজোৱা আৰু কলাটম (লাঠি নৃত্য)কে ধৰি বিভিন্ন লোক কলাৰ প্ৰশিক্ষণৰ লগতে ভাৰতনাট্যমৰ দৰে ধ্ৰুপদী কলা আৰু টাইপিং, চিলাই আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ প্ৰশিক্ষণ প্ৰদান কৰা হয় ।

মাণিকবসাগৰ মন্দিৰ আৰু অৰিভাগম প্ৰশিক্ষণ কেন্দ্ৰৰ চৌহদত অনুষ্ঠিত এই শিবিৰত অংশগ্ৰহণকাৰীৰ সংখ্যা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে, উদ্বোধনী বৰ্ষত ৫২০ গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ পৰা এই গ্ৰীষ্মকালত ১১৫০ জনতকৈ অধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীলৈ বৃদ্ধি পাইছে । উল্লেখযোগ্য যে প্ৰতিটো শাখা বিশেষজ্ঞ প্ৰশিক্ষকে শিকায় ।

ঐতিহাসিকভাৱে মৰাক্কাল আট্টামে কেৱল মনোৰঞ্জনৰ বাহিৰেও ব্যৱহাৰিক তাৎপৰ্য্য লাভ কৰিছিল, ই প্ৰাচীন সম্প্ৰদায়সমূহৰ বাবে বানপানীত বুৰ যোৱা নদী আৰু জলাশয়ত ষ্টিল্ট ব্যৱহাৰ কৰি যাত্ৰা কৰাৰ মাধ্যম হিচাপে কাম কৰিছিল । সময়ৰ লগে লগে ই মাদুৰাই, চেলেম, থাঞ্জাভুৰৰ দৰে অঞ্চলৰ মন্দিৰৰ উৎসৱত এক লালন-পালন কৰা লোক-প্ৰদৰ্শনলৈ পৰিণত হয় ।

মাদুৰাই স্কুল অৱ ড্ৰামাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক তথা এই শিল্পৰ বিশেষজ্ঞ উমেশে কয়, “এইটো মনোযোগ আৰু ভাৰসাম্যৰ বাবে এক আহিলা । ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে কেৱল ষ্টিল্ট-ৱাকিঙৰ কৌশলে নিশিকে, সমন্বয়, আত্মবিশ্বাস, আৰু সৃষ্টিশীলতাও গঢ়ি তোলে ।” বৰ্তমান প্ৰায় ৪০ গৰাকী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে মৰাক্কাল আট্টাম শিকিবলৈ নিমগ্ন হৈ আছে, কিছুমানে উন্নত উপাদান লৈ আগবাঢ়িছে য'ত চিলাম্বম (লাঠি যুদ্ধ কলা), তৰোৱাল ঘূৰোৱা আৰু ছন্দময় ঢোল বজোৱা আদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে ।

শিবিৰটোৱে সামগ্ৰিক পন্থা গ্ৰহণ কৰে, দৈনিক পৰম্পৰাগত আৰু পুষ্টিকৰ জলপান প্ৰদান কৰি ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মংগলৰ বাবে অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে ।

উল্লেখযোগ্য যে আমেৰিকাৰ কৰ্নেল বিশ্ববিদ্যালয়ত হুবাৰ্ট এইচ হামফ্ৰে ফেলো হিচাপে উন্নত পৰিৱেশ অধ্যয়ন চলাই থকাৰ সময়তো ৰাজামণিকমে দূৰৈৰ পৰা কাৰ্যসূচীটোৰ সমন্বয়ৰ সৈতে সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত হৈ আছে, শিক্ষক আৰু ছাত্ৰ উভয়কে নিৰন্তৰ পথ প্ৰদৰ্শন আৰু উৎসাহ প্ৰদান কৰি আছে ।

এই কাৰ্যসূচীত অংশগ্ৰহণ কৰা ওথাকাদৈ চহৰৰ নৱম শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ ভেনবাই কয়, “মৰক্কল আট্টামে মোক মনোনিৱেশ আৰু শান্ত হৈ থাকিবলৈ সহায় কৰিছে । আমাৰ পুৰণি কলাক পুনৰ জীৱন্ত কৰি তোলা কিবা এটাৰ অংশ হোৱাৰ বাবে মই গৌৰৱান্বিত অনুভৱ কৰোঁ ।”

নিশান্ত নামৰ আন এজন ছাত্ৰই ক’লে, “এইটো মোৰ দ্বিতীয় বৰ্ষ । ইমানবোৰ বন্ধু পালোঁ আৰু পৰৈ ঢোল বজোৱা আৰু বাঁহৰ ঘূৰণীয়া শিকিছো । এখন নতুন পৃথিৱী ।”

সকলো অংশগ্ৰহণকাৰীয়ে প্ৰমাণপত্ৰ লাভ কৰে, ব্যতিক্ৰমী পৰিবেশকসকলক জুন মাহৰ আৰম্ভণিতে সামূহিক উদযাপনত সম্বৰ্ধনা জনোৱা হ’ব ।

লগতে পঢ়ক : হে বীৰ সৈনিক তোমাক প্ৰণাম ! সতীৰ্থক বচাবলৈ গৈ আত্মবলিদান ভাৰতীয় সেনা জোৱানৰ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.