চম্বলপুৰ: এই গ্ৰীষ্ম ঋতুত ওড়িশাস্থিত এক সুবিশাল ৰামছাৰ ক্ষেত্ৰ হীৰাকুড আৰ্দ্ৰভূমি জীৱনৰ বাবে এক অফুৰন্ত উৎসাহৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰিছে । কিয়নো হাজাৰ হাজাৰ পৰিভ্ৰমী চৰায়ে ইয়াৰ ২৬ টা দ্বীপক প্ৰজনন কলনীলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছে ।
ৰিভাৰ টাৰ্ণ, গাল-বিল্ড টাৰ্ণ, লিটল টাৰ্ণ, অ'ৰিয়েণ্টেল প্ৰেটিনক'লকে ধৰি ১০ টাৰো অধিক প্ৰজাতিয়ে হাজাৰ হাজাৰ কণী পাৰিছে আৰু নিজৰ পোৱালিবোৰক লালন-পালন কৰাত সক্ৰিয় হৈ পৰিছে । সিহঁতৰ মাজৰ প্ৰেমৰ নিদৰ্শন, বাহ সজাৰ পৰম্পৰা আৰু পোৱালি লালন-পালনৰ গতিবিধিয়ে এই আৰ্দ্ৰভূমিক এক নতুন জীৱন প্ৰদান কৰিছে । আনহাতে, এই আৰ্দ্ৰভূমি আলহী পক্ষীকুলৰ জীৱনযাত্ৰাৰ এক কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰিছে ।
বছৰ বছৰ ধৰি পানী কম হোৱাৰ পিছত এপ্ৰিল মাহৰ মাজভাগলৈকে এই দ্বীপটোৱে এক নতুন মাত্ৰা লাভ কৰে আৰু পক্ষীকুলক আকৰ্ষিত কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে । আনহাতে, মানৱ হস্তক্ষেপ আৰু চিকাৰী প্ৰাণীৰ অনুপস্থিতিয়ে এই দ্বীপক বাহ সাজি বাস কৰিবলৈ চৰাইসমূহৰ বাবে এক অন্যতম আশ্ৰয়স্থলত পৰিণত কৰে ।
ৰিভাৰ টাৰ্ণ, গাল-বিল্ড টাৰ্ণ, লিটল টাৰ্ণ, অ'ৰিয়েণ্টেল প্ৰেটিনক'ল, ৰিংড প্ল'ভাৰ, হুইস্কাৰ্ড টাৰ্ণকে ধৰি 10 টাতকৈও অধিক জলচৰ পক্ষী প্ৰজাতিয়ে ইয়াত বৃহৎ মাত্ৰাত বাহ সাজে ।
ইয়াত ৰিভাৰ টাৰ্ণ আৰু প্ৰেটিনক'লৰ বৃহৎ প্ৰজনন উপনিবেশ হৈছে বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য । ইয়াত মাতৃসকলে কণী আৰু পোৱালিবোৰক তীব্ৰ গৰমৰ পৰা ৰক্ষা কৰে আৰু লগতে উৰিব পৰা হোৱালৈকে সকলো প্ৰকাৰৰ যত্ন লয় । উল্লেখনীয় যে এইবোৰৰ সৈতে পাঁচবিধ ভাৰতীয় প্ৰজাতিৰ চৰায়ো একেলগে বাস কৰা পৰিলক্ষিত হৈছে । অৱশ্যে এই প্ৰজাতিকেইটাৰ বাহ সম্বন্ধে এতিয়ালৈকে জানিব পৰা হোৱা নাই ।
মূলত বালি আৰু শিলৰ দ্বীপৰ পৃষ্ঠত এই বাহবোৰ সজা হয়, য'ত এক বিশেষজ্ঞতা প্ৰকাশ পায় । যিবোৰ ইয়াৰ চৌপাশৰ বাতাৱৰণৰ সৈতে সহজতে খাপ খায় । বিশেষকৈ টাৰ্ণ আৰু প্ৰেটিনক'লে এই বাহসমূহ কলনিত নিৰ্মাণ কৰে । ইহঁতৰ কণী পৰাৰ সময়সীমা গড়ে ২০-৩০ দিন আৰু কণীৰ পৰা পোৱালি জগালৈকে সময় হৈছে ৭-২৫ দিন ।
এপ্ৰিলৰ পৰা সম্ভোগ, বাহসজা আৰু পোৱালিৰ লালন-পালন বিভিন্ন পৰ্যায়ত আগবাঢ়ে । ই এনে এক প্ৰক্ৰিয়া যিটো কেইবা মাহ ধৰি অব্যাহত থাকিব বুলি আশা কৰা হৈছে । কণী আৰু পোৱালিবোৰক সিহঁতে লোকচক্ষুৰ পৰা আঁতৰত ৰাখে । ইয়াৰ দ্বাৰা এই অতি প্ৰতিক্ৰিয়াশীল প্ৰজনন স্থানসমূহক যিমান পাৰি সিমান কম অসুবিধা প্ৰদানৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব প্ৰদান কৰে ।
ডেব্ৰিগড় অভয়াৰণ্যৰ কৰ্তৃপক্ষই এই কলনিবোৰ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ সক্ৰিয় ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিছে । ইয়াত লগোৱা ১০০ ৰো অধিক ৰঙা পতাকাই চৰাইৰ বাহ হিচাপে দ্বীপটোক চিহ্নিত কৰে, যিয়ে মৎস্যজীৱীসকলক এই অঞ্চলবোৰৰ পৰা আঁতৰত থাকিবলৈ সতৰ্কবাণী প্ৰদান কৰে ।
এক সমৰ্পিত নদী পেট্ৰোলিং দলে পৰিস্থিতিৰ ওপৰত নিৰন্তৰ দৃষ্টি ৰাখে, যাতে পৰ্যটকৰ নাওবোৰক চৰাইৰ বাহবোৰক সুৰক্ষিত ৰাখিবলৈ নিশ্চিত কৰাৰ বাবে দূৰৈত ৰাখিব পৰা যায় ।
আনহাতে, সচেতনতা আৰু সমাজিক অংশগ্ৰহণৰ বাবে নটা স্কোৱাড, চাৰিটা ফ্ৰণ্টলাইন ষ্টাফ আৰু দুখন স্পীডবোটৰ এটা দলৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে । এই দলটোক চৰাইবোৰৰ প্ৰজনন আৰু বাহৰ প্ৰকৃতিৰ ওপৰত প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছে ।
এই দলটোৱে মৎস্যজীৱীসকলক শিক্ষিত কৰে আৰু হীৰাকুডৰ তিনিখন জিলাৰ গৰখীয়াৰ সৈতে সমন্বয় ৰক্ষা কৰে । ইয়াৰ দ্বাৰা বাহ সজা স্থানবোৰক সুৰক্ষিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত সামূহিক পদক্ষেপক উদগনি যোগায় । চম্বলপুৰৰ চাঢেই ক্লাবেও এই ক্ষেত্ৰত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰি আহিছে ।
চলিত বছৰৰ ১৮ জানুৱাৰীত অনুষ্ঠিত পক্ষী গণনাত হীৰাকুড জলাশয়ক বিশ্বজনীন পাৰিপাৰ্শ্বিক হটস্পট হিচাপে ইয়াৰ গুৰুত্বক প্ৰতিষ্ঠিত কৰা হৈছে । এই পক্ষী গণনাত মুঠ ১২২ পৰিভ্ৰমী চৰাই প্ৰজাতিৰ ৩.৭৭ লাখ সংখ্যা পোৱা গৈছে, যিটো ২০২৪ বৰ্ষৰ তুলনাত ৩৫,০০০ বৃদ্ধি ঘটিছে ।
হীৰাকুড বন্যপ্ৰাণী বিভাগৰ বিভাগীয় বন বিষয়া অংশু প্ৰজ্ঞান দাসে কয়, "হীৰাকুডৰ বিভিন্ন দ্বীপসমূহে এক আদৰ্শ বাহ সজাৰ বাবে আবাসস্থান প্ৰদান কৰে । ইয়াত পথ কুকুৰ, গৰু আৰু মানুহৰ দৰে সাধাৰণ চিকাৰীৰ পৰা সুৰক্ষা প্ৰদান কৰা হয় । আমাৰ মনোযোগ হৈছে এই অঞ্চলসমূহক 'প্ৰৱেশ-নিষিদ্ধ' অঞ্চল হিচাপে ৰখা যাতে অতি স্পৰ্শকাতৰ প্ৰজননস্থলীক ৰক্ষা কৰিব পৰা যায় ।"
