শ্ৰীনগৰ: মহম্মদ ইউছুফ দাৰ আৰু তেওঁৰ পত্নী ছামিমাই নিজৰ তাঁতশালত নিপুণভাৱে অবিৰত গাঁঠি বান্ধি বিখ্যাত কাশ্মীৰী কাৰ্পেটৰ ফুলৰ আৰ্হি তৈয়াৰ কৰে । কিন্তু এতিয়া ট্ৰাম্প প্ৰশাসনৰ ব্যাপক শুল্কৰ বাবে এই উদ্যোগটো সংকটত পৰিছে ।
প্ৰকৃত হাতেৰে বোৱা কাশ্মীৰী কাৰ্পেট সাধাৰণতে বিশুদ্ধ ৰেচমৰ পৰা আৰু কিছু কিছু ক্ষেত্ৰত বিশুদ্ধ ঊলৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা হয় । এইবোৰ বনোৱাটো অতি প্ৰত্যাহ্বানজনক । যুগ যুগ ধৰি কাশ্মীৰী শিপিনীৰ প্ৰজন্মই এই শিল্পক সংৰক্ষণ কৰাৰ লগতে আগুৱাই লৈ গৈছে আৰু এই কাৰ্পেটবোৰ অধিক দামত বিক্ৰী হৈ আহিছে । কিন্তু এতিয়া পৰিস্থিতি এনেকুৱা যে প্ৰায়বোৰ শিপিনীয়ে অতি কষ্টৰে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিব লগীয়া হৈছে । বৰ্তমান পৰিস্থিতিৰ সন্দৰ্ভত ছামিমাই কয় ।
"মই মাত্ৰ মোৰ স্বামীক সহায় কৰো যাতে ঘৰখন চলাবলৈ আমাৰ উপাৰ্জন কিছু বৃদ্ধি হয় ।"
৪৩ বছৰীয়া ছামিমাই কয় যে তেওঁ আৰু তেওঁৰ স্বামী মহম্মদে জম্মু-কাশ্মীৰৰ মূল চহৰ শ্ৰীনগৰত থকা তেওঁলোকৰ কৰ্মশালাত ৰং বিৰঙৰ ৰেচমৰ সূতা ছন্দময়ভাৱে টানিছিল ।
ইফালে তেওঁলোকে মাজে মাজে তালিম বা নিৰ্দেশনা নামেৰে জনাজাত হালধীয়া হোৱা কাগজখনলৈ এবাৰ চকু ফুৰায় । ইয়াত প্ৰতীক আৰু সংখ্যাৰ এটা প্ৰাচীন চুটি ৰূপ আৰু তেওঁলোকে কাম কৰা আৰ্হিসমূহ চিত্ৰিত কৰা ৰহস্যময় ৰঙীন মানচিত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে ।
দুয়োজনে এই কলা ৯ আৰু ১০ বছৰ বয়সতে শিকিছিল । কেৱল এয়াই নহয়, ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ মাজত চলি থকা সংঘাতৰ পৰা এই উদ্যোগটো সুৰক্ষিত । লগতে সময়ৰ লগে লগে চাহিদাত থাকিবলৈ তেওঁলোকে ফেশ্বনৰ অস্থিৰতা সহ্য কৰি অট্টালিকা আৰু সংগ্ৰহালয়ক শোভা বঢ়াইছে ।
কাশ্মীৰী কাৰ্পেটৰ ৰপ্তানিৰ ওপৰত প্ৰভাৱ
কাশ্মীৰৰ ব্যৱসায়ীসকলে কয় যে আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে আমেৰিকাৰ আমদানিৰ ওপৰত শুল্ক আৰোপ কৰাটো ইতিমধ্যে সংগ্ৰামী কাৰ্পেট ব্যৱসায়ৰ বাবে এক বৃহৎ আঘাত । ইয়াৰ ফলত গণ উৎপাদিত কাৰ্পেটত প্ৰভাৱ পৰিছে । ইয়াৰ উপৰিও শিপিনীসকলো ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছে । এই বৃত্তিৰ পৰাই জীৱিকা উপাৰ্জনৰ সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে শিপিনীসকল । ইয়াৰ লগত জড়িত হৈছে জীয়াই থকাৰ বিষয়টো, কাৰণ শিপিনীসকলে উদ্যোগটো এৰিছে ।
এইদৰে চালে ট্ৰাম্পৰ শুল্ক মূলতঃ চীনৰ দৰে প্ৰধান ৰপ্তানিকাৰকক লক্ষ্য কৰি লোৱা হৈছিল । কিন্তু ইয়াৰ প্ৰভাৱ কাশ্মীৰৰ দৰে অঞ্চলৰ পৰম্পৰাগত হস্তশিল্প উদ্যোগতো পৰিল । এই উদ্যোগসমূহ অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে আমেৰিকা আৰু ইউৰোপৰ বজাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল ।
কেৱল ভাৰতে আমেৰিকালৈ ১২ বিলিয়ন ডলাৰৰ কাৰ্পেট ৰপ্তানি কৰে
চৰকাৰী তথ্য অনুসৰি কেৱল ভাৰতৰ পৰা আমেৰিকালৈ কাৰ্পেট ৰপ্তানিৰ পৰিমাণ ১২ বিলিয়ন ডলাৰ । আনহাতে বিশ্বজুৰি ভাৰতীয় কাৰ্পেট ৰপ্তানিৰ মূল্য প্ৰায় ২ বিলিয়ন ডলাৰ । দুটা দশক পূৰ্বে শ্ৰীনগৰৰ পুৰণি ডাউনটাউনত কাৰ্পেট বোৱা আৰম্ভ কৰা ৫০ বছৰীয়া মহম্মদে কয়, “মই কেইবামাহো কাৰ্পেট বও, কিন্তু যদি কোনো চাহিদা নাথাকে, তেন্তে আমাৰ দক্ষতা অসাৰ যেন লাগে । তথাপিও কাশ্মীৰৰ হাজাৰ হাজাৰ পৰিয়াল জীৱিকাৰ বাবে এই শিল্পৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল ।"
তেওঁ কয় যে আৰোপ কৰা ২৮ শতাংশ বৃহৎ শুল্কৰ অৰ্থ হ’ল আমেৰিকাৰ গ্ৰাহক আৰু খুচুৰা বিক্ৰেতাসকলৰ বাবে আমদানিকৃত কাৰ্পেট যথেষ্ট ব্যয়বহুল হৈ পৰিব । “আমেৰিকাত যদি এই কাৰ্পেটবোৰ অধিক দামী হয়, তেন্তে আমাৰ মজুৰিও বৃদ্ধি পাবনে ?” মহম্মদে প্ৰশ্ন কৰিলে ।
কেৱল খৰচ বৃদ্ধি হোৱাৰ বাবেই মজুৰি বৃদ্ধি নহয়
বিশেষজ্ঞসকলে কয় যে আমেৰিকাত গ্ৰাহকৰ বাবে বৃদ্ধি পোৱা খৰচৰ ফলত শিপিনীসকলৰ বাবে অধিক মজুৰিৰ সৃষ্টি নহয় । ইয়াৰ বিপৰীতে কম অৰ্ডাৰৰ বাবে তেওঁলোকৰ আয় হ্ৰাস পাব । ইয়াৰ লগতে ই শিপিনীসকলকো অনিশ্চয়তাৰ দিশে লৈ যাব । এই মূল্যবৃদ্ধিয়ে ক্ৰেতাক সস্তা, মেচিনেৰে নিৰ্মিত বিকল্পৰ দিশতো ঠেলি দিব পাৰে । ইয়াৰ বাবে কাশ্মীৰী শিপিনী বিপদত পৰিব পাৰে । অন্তৰ্দৃষ্টিসম্পন্ন লোকে কয় যে পৰম্পৰাগত উদ্যোগসমূহক সুৰক্ষা প্ৰদানৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য নীতি সলনি নহ’লে কাশ্মীৰৰ হাতেৰে বোৱা কাৰ্পেটৰ ঐতিহ্য ভাবুকিৰ সন্মুখীন হৈ থাকিব ।
অৰ্ডাৰ বাতিল কৰা হৈছে, ডেলিভাৰী ঘূৰাই দিয়া হৈছে
কাশ্মীৰীৰ কাৰ্পেট যোগানকাৰী বিলায়ত আলীয়ে কয় যে আমেৰিকা, জাৰ্মানী আৰু ফ্ৰান্সলৈ কাৰ্পেট ৰপ্তানি কৰা তেওঁৰ কেইবাজনো ব্যৱসায়িক অংশীদাৰে ইতিমধ্যে কমেও এক ডজন অৰ্ডাৰ বাতিল কৰিছে । তেওঁ কয়, "বহু ৰপ্তানিকাৰকেও কেইবাডজন কাৰ্পেট ঘূৰাই দিছে ।" আলীয়ে কয় যে ই লাভ-লোকচানৰ কঠিন অংকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে । “তেওঁলোকে বনাবলৈ মাহৰ পিছত মাহ লগা এখন কাৰ্পেটত থকা হাজাৰ হাজাৰ গাঁঠি দেখা নাপায় ।” বিলায়ত আলীয়ে কয় ।
(শিৰোনামৰ বাহিৰে এই বাতৰিটো ই টিভি ভাৰতে সম্পাদনা কৰা নাই আৰু ছিণ্ডিকেটেড ফিডৰ পৰা প্ৰকাশ কৰা হৈছে ।)
