বাৰাণসী : ভাৰত-পাকিস্তানৰ উত্তেজনাপূৰ্ণ পৰিস্থিতিত যি ব্ৰহ্মস মিছাইলে চুবুৰীয়া দেশৰ ওপৰত তাণ্ডৱ চলাইছিল, সেই মিছাইলক এতিয়া আপুনি নিজৰ ড্ৰয়িং ৰুমত সজাই ৰাখিব পাৰে । কিয়নো বাৰাণসীত গোলাপী মীনাকাৰী শিল্পীসকলে ৰূপেৰে এই মিছাইলৰ মডেল তৈয়াৰ কৰিছে । যাক গোলাপী মীনাকাৰীৰ দ্বাৰা অধিক আকৰ্ষণীয় ৰূপ দিয়া হৈছে ।
বাৰাণসীত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ৰূপৰ ব্রহ্মস মিছাইল তৈয়াৰ কৰা হৈছে । অপাৰেশ্যন সেন্দূৰৰ পাছত কাশীত ৪০০ বছৰ পুৰণি এই কলাত ভাৰতীয় সেনাৰ পৰাক্ৰম প্ৰকাশ কৰা হৈছে । ইয়াত কাশীৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পদক বিজয়ী শিল্পী কুঞ্জ বিহাৰীয়ে এসপ্তাহৰ ভিতৰত এই মিছাইলক ৰূপেৰে তৈয়াৰ কৰিছে । ইয়াৰ মূল্য ১০ হাজাৰৰ পৰা ২৫ হাজাৰ টকা পৰ্যন্ত । আটাইতকৈ ডাঙৰ কথাটো হৈছে যে এই মডেলে দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ লগতে ডি আৰ ডি অ’ আৰু বিদেশতো সমাদৰ লাভ কৰিছে ।
কিয় তৈয়াৰ কৰা হ'ল ৰূপৰ ব্ৰহ্মস মিছাইল
ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটাপ্ৰাপক কুঞ্জ বিহাৰী সিঙে কয়, "আমি সকলোৱে গোলাপী মীনাকাৰীত কেইবাটাও সংযোজন আগবঢ়াইছোঁ । প্ৰতিটো উৎসৱতে ইয়াৰ এটা ব্যৱহাৰ দেখা যায় । এনে ক্ষেত্ৰত পহলগামৰ ঘটনাৰ পাছত যেতিয়া আমাৰ ভাৰতীয় সেনাই সন্ত্ৰাসবাদীৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিছিল তেতিয়া তেওঁলোকে ব্ৰহ্মস মিছাইল ব্যৱহাৰ কৰিছিল । ভাৰতীয় সেনাক প্ৰশংসাৰ বাবে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ৰূপৰ ব্ৰহ্মস মিছাইল তৈয়াৰ কৰা হৈছে আৰু ভাৰতীয় সেনাৰ পৰাক্ৰমক ইয়াত প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে ।"
তেওঁ কয়, "আমি ৰাফেল আৰু অন্যান্য মিছাইলো তৈয়াৰ কৰিব পাৰিলোঁহেঁতেন, কিন্তু সেইবোৰ সম্পূৰ্ণৰূপে বিদেশী । ব্রহ্মস মিছাইল ৰাছিয়াৰ সহযোগত আমাৰ ভাৰতত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে । সেয়ে আমি ইয়াক তৈয়াৰ কৰিবলৈ সিদ্ধান্ত লওঁ ।"
এটা মিছাইলত ১৫০ গ্ৰাম ৰূপ ব্যৱহাৰ, মূল্য ২৫০০০ টকা
তেওঁ কয়, "প্ৰথমে আমি এটা নমুনা এসপ্তাহত সাজু কৰিছিলোঁ । ইয়াত নীলা গোলাপী আৰু পাতল আকাশী ৰং ব্যৱহাৰ কৰা হয় । ইয়াৰ ওপৰত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ আকৃতি তৈয়াৰ কৰা হয় । আমি ইয়াক যেতিয়া মানুহলৈ পঠিয়াওঁ, তেওঁলোকে ইয়াক অতি পছন্দ কৰে ।"
"ইয়াৰ পিছত আমাৰ ওচৰলৈ কামৰ অৰ্ডাৰ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰে । তাৰ পাছত আমি ১৫০ টাতকৈও অধিক ব্ৰহ্মস মিছাইল তৈয়াৰ কৰোঁ, য'ত ডাঙৰ আৰু সৰু আকৃতিৰ মিছাইল অন্তৰ্ভুক্ত আছে । ইয়াৰ সৈতে অপাৰেশ্যন সেন্দূৰ আৰু ভাৰতীয় ত্ৰিৰংগৰ মডেলো তৈয়াৰ কৰা হৈছে ।" কুঞ্জ বিহাৰীয়ে কয় ।
তেওঁ লগতে উল্লেখ কৰে যে সৰু মিছাইলবোৰ 60 গ্ৰাম ৰূপ ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰস্তুত কৰা হৈছে আৰু ইয়াৰ মূল্য হৈছে 10,000 টকা । আনহাতে, ডাঙৰ মিছাইল 150 গ্ৰাম ৰূপেৰে প্ৰস্তুত হৈছে, যাৰ মূল্য প্রায় 25,000 টকা । ইয়াক নিৰ্মাণ কৰাৰ বাবে 20 জনীয়া এটা দলে কাম কৰে ।
দেশ-বিদেশৰ পৰা আহিছে অর্ডাৰ
তেওঁ জনোৱা মতে, ব্ৰহ্মস মিছাইলৰ বাবে দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা অর্ডাৰ আহিছে । ইয়াৰ ভিতৰত আছে মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুম্বাই, পুণে, কলকাতা, দিল্লী, দক্ষিণ ভাৰত আদি ৰাজ্যসমূহ । ইয়াৰ উপৰি কেইটামান অর্ডাৰ কেলিফোৰ্নিয়াৰ পৰাও অহা বুলি জনায় ।
আনহাতে, ডি আৰ ডি অ'ও তেওঁলোকৰ সৈতে যোগাযোগত থকা বুলি উল্লেখ কৰি কয়, "আমি আশাকৰোঁ যে তাৰ পৰাও শীঘ্ৰেই আমি এক ডাঙৰ অৰ্ডাৰ লাভ কৰিম ।" ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটাবিজয়ী কুঞ্জ বিহাৰী সিঙৰ মতে, মিছাইল তৈয়াৰ কৰাৰ পিছত এনে লাগিছে যে বৰ্তমান তেওঁৰ জীৱন সফল হৈছে । "আমি ভাৰতীয় সেনাৰ নামত উৎসৰ্গিত কেইবাটাও সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰিছোঁ, যিবোৰে বিশ্বত সমাদৰ লাভ কৰিছে ।" তেওঁ কয় ।
উপহাৰৰ সৈতে অলঙ্কাৰ আৰু মিছাইল তৈয়াৰ কৰা হৈছে
কুঞ্জ বিহাৰী সিঙে কয়, "প্ৰথমে গোলাপীত মাত্ৰ উপহাৰৰ সামগ্ৰীসমূহ বনোৱা হৈছিল । য'ত ময়ূৰ, হাতী, ঘোঁৰা তৈয়াৰ কৰা হৈছিল । কিন্তু জি আই টেগ লাভ কৰাৰ পিছত ইয়াৰ ছবি সম্পূৰ্ণভাৱে সলনি হৈছে । জি আইৰ পাছত এইটো ODOP প্ৰডাক্টততো অন্তর্ভুক্ত হৈছে ।"
তেওঁ লগতে কয়, "বৰ্তমান মীনাকাৰীৰ মীনাকাৰীত সকলো ধৰণৰ অলংকাৰ, উপহাৰ সামগ্ৰী আনকি সোণ, ৰূপ আৰু হীৰাৰ অলংকাৰতো মীনাকাৰীৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে । এতিয়া মানুহৰ পছন্দৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি আমি গোলাপী মীনাকাৰী সম্পৰ্কীয় অলঙ্কাৰ প্ৰস্তুত কৰা হৈছে, যিবোৰ ৰূপ আৰু সোণেৰে তৈয়াৰ কৰা হৈছে ।"
গোলাপী মীনাকাৰী ৪০০ বছৰ পুৰণি
উল্লেখ্য যে গোলাপী মীনাকাৰী কলা প্ৰায় ৪০০ বছৰ পুৰণি বুলি গণ্য কৰা হয় । ইয়াক সোণ আৰু ৰূপৰ ধাতুৰ ওপৰত ডিজাইন কৰি প্রস্তুত কৰা হয় । মোগল যুগৰ পৰায়ে এই কলা বাৰাণসীলৈ আহিছে । তাৰ পিছৰ পৰা শিল্পীসকলে ইয়াক বেনাৰসী ৰূপ দিয়ে ।
অৱশ্যে দেশত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ মিনাকাৰী আছে যদিও বাৰাণসীৰ গোলাপী মীনাকাৰী সমগ্ৰ বিশ্বতে প্ৰসিদ্ধ । বাৰাণসী মীনাকাৰীত গুলপীয়া ৰঙৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যাৰ বাবে ইয়াৰ নাম গোলাপী মীনাকাৰী ।
জি আই বিশেষজ্ঞ ডঃ ৰজনীকান্তে কয়, "এটা সময় আছিল, যেতিয়া গোলাপী মীনাকাৰী সম্পূৰ্ণৰূপে নোহোৱা হৈ গৈছিল । ইয়াৰ লগত জড়িত শিল্পীসকল বেলেগ বেলেগ কামত জড়িত হৈ পৰিছিল । ২০০৭-২০১৪ চনৰ ভিতৰত এই কলা সম্পূৰ্ণৰূপে অদৃশ্য হৈ গৈছিল । এই শিল্পত যিসময়ত আঢ়ৈশ লোক জড়িত আছিল, কিন্তু এই সময়ছোৱাত এই সংখ্যা ৩০ৰ পৰা ৪০লৈ সংকুচিত হৈ পৰিছিল ।"
তেওঁ লগতে কয়, "তাৰ পাছত আমি ইয়াক ২০১৫ চনত জি আইৰ বাবে নিৰ্বাচন কৰোঁ । তেতিয়াৰে পৰাই ইয়াৰ ভাগ্য সলনি হৈ যায় । খোদ প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদী আৰু মুখ্যমন্ত্ৰী যোগী ইয়াৰ ব্রেণ্ড এম্বেছাডৰ হয় । বৰ্তমান প্ৰায় ৪০০ শিল্পী ইয়াৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে । ইয়াৰে ভিতৰত ২ শতাধিক মহিলা ।
আটাইতকৈ ডাঙৰ কথাটো হৈছে যে প্ৰথম অৱস্থাত মহিলাসকলে এই কাম কৰা নাছিল । ইয়াৰ বিপৰীতে এই কাম পুৰুষৰ পৈতৃক বৃত্তিৰূপে গণ্য কৰা হৈছিল । কিন্তু বিগত ১০ বছৰত এই কলাৰ ছবি সম্পূর্ণভাৱে সলনি হৈ গৈছে, দেশ-বিদেশৰ বিভিন্ন স্থানৰ পৰা ইয়াৰ অর্ডাৰ আহে ।
বাৰ্ষিক ১৫ কোটিৰ ব্যৱসায়
উল্লেখ্য যে বোনাৰসী গোলাপী মীনাকাৰী শিল্পৰ ব্যৱসায় বাৰ্ষিক ১৫ কোটি টকাৰ ওপৰত হয় । ইয়াত পুৰুষ-মহিলা সকলোৱে মিলি কাম কৰে । ইয়াত কাম কৰা মহিলাসকলে প্ৰতিমাহে ১৮-২০ হাজাৰ টকা উপাৰ্জন কৰে ।
গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হৈছে যে তেওঁলোকে এই কামৰ জৰিয়তে নিজৰ ভৱিষ্যতো গঢ়ি আছে । মহিলাসকলৰ সৈতে নতুন যুৱতীবোৰো এই কামত আগবাঢ়ি আহি অংশ লৈছে । ইয়াৰ উপৰি সময়ে সময়ে অনুষ্ঠিত হোৱা প্ৰশিক্ষণসমূহতো অংশগ্ৰহণ কৰিছে । ইয়াক তেওঁলোকে কৰিয়াৰ হিচাপে বাছি লৈছে । এই শিল্পকলা শিকি আছে ।
