জম্মু-কাশ্মীৰত সন্ত্ৰাসবাদৰ ফলত মৃত্যুৰ সংখ্যা ৬ বছৰত ৩৩% হ্ৰাস
সংখ্যা হ্ৰাস পোৱাৰ পিছতো শীৰ্ষ বিষয়াসকলে সকীয়াই দিছে যে সন্ত্ৰাসবাদী ভাবুকিৰ প্ৰকৃতি সলনি হৈছে । মহম্মদ মহম্মদ জুলকাৰনাইন জুলফিৰ প্ৰতিবেদন...


Published : August 5, 2025 at 7:45 AM IST
শ্ৰীনগৰ : জম্মু-কাশ্মীৰৰ বিশেষ মৰ্যাদা বাতিল কৰি ৰাজ্যখনক দুটা কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত পুনৰ সংগঠিত কৰাৰ ছবছৰৰ পাছত চৰকাৰী পৰিসংখ্যাই সমগ্ৰ অঞ্চলটোত সন্ত্ৰাসবাদৰ ফলত হোৱা মৃত্যুৰ হাৰ যথেষ্ট হ্ৰাস পোৱা বুলি প্ৰকাশ কৰিছে ৷
জম্মু-কাশ্মীৰ আৰক্ষীয়ে সংকলিত কৰা তথ্য অনুসৰি ২০১৯ চনৰ ৫ আগষ্টৰ পৰা (৩৭০ আৰু ৩৫এ অনুচ্ছেদ বাতিল হোৱাৰ দিন) ২০২৫ চনৰ ৪ আগষ্টলৈকে সন্ত্ৰাসবাদ সম্পৰ্কীয় কাণ্ডত ১২৩০ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছে ৷ সাংবিধানিক পৰিৱৰ্তনৰ আগৰ ছবছৰৰ তুলনাত এই সংখ্যা ৩৩% (৬১৫ জন) হ্ৰাস পাইছে, যেতিয়া ১,৮৪৫ জন লোকে হেৰুৱাইছিল ৷
জম্মু-কাশ্মীৰৰ বিশেষ মৰ্যাদা বাতিলৰ পূৰ্বে ২৪৩ জন নাগৰিক, ৪৭৫ জন নিৰাপত্তাৰক্ষী আৰু ১,১২১ জন সন্ত্ৰাসবাদী নিহত হৈছিল৷ ইয়াৰ বিপৰীতে ২০১৯ চনৰ পিছত এই পৰিসংখ্যা হৈছে ১৮৯ জন নাগৰিক, ২০৪ জন নিৰাপত্তাৰক্ষী, ৮৩৩ জন সন্ত্ৰাসবাদী আৰু চাৰিজন ব্যক্তিৰ পৰিচয় এতিয়াও নিশ্চিত হোৱা নাই ৷

তথ্য অনুসৰি ২০১৮ চনত যোৱা দশকত সন্ত্ৰাসবাদৰ ফলত সৰ্বাধিক লোকৰ মৃত্যু হৈছে, য’ত ৮৬ জন নাগৰিক আৰু ২৭১ জন সন্ত্ৰাসবাদীকে ধৰি ৪৫২ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছে ৷ ২০২৩ চনত এই সংখ্যা ১৩৪ আৰু ২০২৪ চনত ১২৭ লৈ হ্ৰাস পায় ৷ ২০২৫ চনত এতিয়ালৈকে ২৮ জন নাগৰিক, ১০ জন নিৰাপত্তাৰক্ষী আৰু ৩২ জন সন্ত্ৰাসবাদীকে ধৰি ৭১ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছে ৷
৩৭০ অনুচ্ছেদ বাতিলৰ পূৰ্বে অঞ্চলটোত বাৰ্ষিক মৃত্যুৰ হাৰ ধাৰাবাহিকভাৱে ১৭০ৰ ওপৰত আছিল ৷ ২০১৩ চনত ১৭২ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছিল, তাৰ পিছতে ২০১৪ চনত ১৮৯ জন, ২০১৫ চনত ১৭৫ জন, ২০১৬ চনত ২৬৭ জন আৰু ২০১৭ চনত ৩৫৭ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছিল ৷ এই সময়ছোৱাত বিশেষকৈ ২০১৭ চনত নিৰাপত্তা বাহিনীৰ যথেষ্ট লোকচান হৈছে ২০১৬ আৰু ২০১৭ চনত ক্ৰমে ৮৮ আৰু ৮৩ জন জোৱান নিহত হৈছিল ৷

অঞ্চলটোৰ পুনৰ্গঠনৰ পিছত এই ধাৰা সলনি হ’ল ৷ ২০১৯ চনৰ আগষ্টৰ পৰা ডিচেম্বৰলৈকে অনুচ্ছেদ ৩৭০ বাতিলৰ লগে লগে মাত্ৰ ৫০ জন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ তথ্য পোৱা গৈছে, যিটো সেই বছৰৰ প্ৰথম সাত মাহত ২৩৩ জন লোকৰ মৃত্যুৰ তুলনাত যথেষ্ট কম ৷
২০২০ চনত ৩২১ জন লোকৰ মৃত্যুৰ সৈতে এই সংখ্যা বৃদ্ধি পায়, যাৰ মূল কাৰণ আছিল বিদ্ৰোহ বিৰোধী অভিযান তীব্ৰতৰ কৰা, য’ত ২৩২ জন সন্ত্ৰাসবাদীক হত্যা কৰা হৈছিল ৷ তাৰ পিছৰ পৰা বাৰ্ষিক মৃত্যুৰ সংখ্যা ২৭৫ ৰ তলত আছে আৰু ২০২৩ আৰু ২০২৪ চনত এদশকৰো অধিক সময়ৰ ভিতৰত সৰ্বনিম্ন পৰিসংখ্যা ৰেকৰ্ড কৰা হৈছে ৷
সৰ্বসাধাৰণ লোকৰ মৃত্যুও সামগ্ৰিকভাৱে হ্ৰাস পাইছে যদিও ই সৰলৰেখাত নহয় ৷ ২০২৩ চনত মাত্ৰ ১২ জন নাগৰিকৰ মৃত্যু হৈছিল, যিটো ১২ বছৰৰ ভিতৰত সৰ্বনিম্ন বাৰ্ষিক সংখ্যা ৷ ২০২৪ চনত এই সংখ্যা ৩১ লৈ বৃদ্ধি পাইছে আৰু চলিত বৰ্ষত এতিয়ালৈকে ২৮ জন নাগৰিকৰ মৃত্যু হৈছে ৷ ২০২৫ চনত মৃত্যু হোৱা লোকৰ ভিতৰত ২৬ জন একক কাণ্ডৰ ফলত — ২২ এপ্ৰিলৰ পহলগামত সংঘটিত সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণত মৃত্যু হৈছিল ।
সংখ্যা হ্ৰাস পোৱাৰ পিছতো শীৰ্ষ বিষয়াসকলে সকীয়াই দিছে যে সন্ত্ৰাসবাদী ভাবুকিৰ প্ৰকৃতি সলনি হৈছে ৷ কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰী অমিত শ্বাহ আৰু জম্মু-কাশ্মীৰৰ উপ-ৰাজ্যপাল মনোজ সিনহাই বাৰে বাৰে কৈছে যে অঞ্চলটোত সন্ত্ৰাসবাদ এতিয়া প্ৰায় সম্পূৰ্ণৰূপে বিদেশী সন্ত্ৰাসবাদীৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হৈছে ৷
২৯ জুলাইত লোকসভাত ভাষণ দি শ্বাহে কয় যে ৩৭০ অনুচ্ছেদ আঁতৰোৱাৰ ফলত ঘৰতে উৎপাদিত সন্ত্ৰাসবাদৰ শিপা কাটি পেলোৱা হৈছে ৷ "এতিয়া সন্ত্ৰাসবাদৰ কোনো স্থানীয় শিপা বাকী নাই ৷ ৩৭০ অনুচ্ছেদ আঁতৰোৱাৰ পিছত কাশ্মীৰৰ সন্ত্ৰাসবাদী যন্ত্ৰ ধ্বংস হৈছে ৷ ২০১৯ চনৰ পিছত মোদী চৰকাৰে কাশ্মীৰত সন্ত্ৰাসবাদীক লালন-পালন কৰা কেইবা ডজন সংগঠনক নিষিদ্ধ কৰিছিল ৷"
তেওঁ আৰু কয়, "এতিয়া কোনো স্থানীয় সন্ত্ৰাসবাদী নাই ৷ পাকিস্তানৰ পৰা সীমান্তৰ সিপাৰৰ পৰা সকলো সন্ত্ৰাসবাদী পঠিয়াই দিয়া হৈছে ৷ যোৱা ছমাহত জম্মু-কাশ্মীৰত কোনো স্থানীয় ব্যক্তিয়ে কোনো সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠনত যোগদান কৰা নাই ৷ আগতে সন্ত্ৰাসবাদীৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত বিপুল জনসমাগম হৈছিল; আজি সন্ত্ৰাসবাদীক য'তেই হত্যা কৰা হয় তাতেই সমাধিস্থ কৰা হয় ৷ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত নিৰাপত্তা অভিযানত নিহত হোৱা আটাইকেইটাই বিদেশী আছিল ৷"
যোৱা বছৰ স্বাধীনতা দিৱসৰ ভাষণত সিনহাই একে মতামত পুনৰবাৰ উল্লেখ কৰি কৈছিল, "পাকিস্তানে কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চললৈ বিদেশী সন্ত্ৰাসবাদী পঠিয়াইছে ৷ স্থানীয় নিযুক্তি আৰু নেতৃত্বৰ হাৰ তীব্ৰভাৱে হ্ৰাস পাইছে ৷"
তেওঁ লগতে ঘোষণা কৰে যে অঞ্চলটোত কোনো সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠনৰ শীৰ্ষ নেতৃত্ব বাকী নাই ৷ সিনহাই কয় যে ধৰ্মঘট আৰু শিলগুটি নিক্ষেপ এতিয়া অতীতৰ কথা ৷ স্থানীয় নিযুক্তি হ্ৰাস পোৱা আৰু গণতন্ত্ৰৰ প্ৰতি জনসাধাৰণৰ বিশ্বাস বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে আমাৰ প্ৰতিবেশী দেশখন স্পষ্টভাৱে হতাশ হৈ পৰিছে ৷
শ্ৰীনগৰৰ জ্যেষ্ঠ আৰক্ষী বিষয়াসকলেও একেধৰণৰ মূল্যায়ন আগবঢ়াই কয় যে বিদেশী সন্ত্ৰাসবাদীৰ অনুপ্ৰৱেশ ভাবুকি হৈয়ে আছে যদিও এই প্ৰচেষ্টাসমূহ প্ৰতিহত কৰিবলৈ অভিযান চলি আছে ৷
নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে আৰক্ষীৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠ বিষয়াই কয়, "বিদেশী সন্ত্ৰাসবাদীৰ উপস্থিতি আৰু সঘনাই অনুপ্ৰৱেশৰ চেষ্টা অহৰহ প্ৰত্যাহ্বান ৷ কিন্তু চোৰাংচোৱা ভিত্তিক অভিযান আৰু বৰ্ধিত সম্প্ৰদায়ৰ অংশগ্ৰহণে শান্তি বজাই ৰখাত মূল ভূমিকা পালন কৰিছে ৷"
ইফালে, নেচনেল কনফাৰেন্সৰ সভাপতি তথা প্ৰাক্তন মুখ্যমন্ত্ৰী ড০ ফাৰুক আব্দুল্লাই সোমবাৰে শ্বোপিয়ানত সাংবাদিকৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত কয় যে উপত্যকাত সন্ত্ৰাসবাদ এক স্থায়ী বাস্তৱ হৈয়ে আছে ৷
"জম্মু-কাশ্মীৰত উগ্ৰপন্থীতা কেতিয়াও শেষ হোৱা নাই আৰু কেতিয়াও শেষ নহ'বও ৷ পাকিস্তানত পৰিস্থিতি উন্নত নোহোৱালৈকে সম্পূৰ্ণ শান্তি অসম্ভৱ হৈ থাকিব ৷"

