ETV Bharat / bharat

য়াকৰ বংশগতিৰ ৰহস্য ভেদ ভাৰতীয় গৱেষকৰ - GENOME SEQUENCE OF INDIAN YAK

৫ ভাৰতীয় গৱেষকৰ বৃহৎ সফলতা । য়াকৰ ক্ৰম'জম-পৰ্যায়ৰ জিন'মৰ তথ্যসূত্ৰ মুকলি কৰিলে দলটোৱে ।

genome sequence of Indian yak
য়াকৰ বংশগতিৰ ৰহস্য ভেদ ভাৰতীয় গৱেষকৰ (ETV Bharat)
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : May 15, 2025 at 7:30 PM IST

4 Min Read

তেজপুৰ : প্ৰকৃতিৰ এক বিস্ময়কৰ উপাদান হ'ল য়াক ৷ অসমৰ মানুহৰ বাবে জন্মগত চিনাকি জন্তু নহ'লেও য়াক হ'ল ভাৰতৰ পাহাৰীয়া বহু ঠাইৰ জন-জীৱনৰো অংশ । এই য়াকৰ বংশগতিৰ ৰহস্য ভেদ কৰিছে দেশৰ এটা বিজ্ঞানীৰ দলে ৷ য়াক জিন'মিক বিজ্ঞানৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য অৱদান । বংশগতি তত্ব বা জিনৰ ৰহস্য ভেদ কৰিলে ভাৰতীয় য়াকৰ ক্ৰম'জম-পৰ্যায়ৰ জিন'মৰ তথ্যসূত্ৰ মুকলি কৰিছে ৫ জনীয়া গৱেষকৰ দলে ।

গৱেষকসকল ক্ৰমে ড৹ মাৰ্টিনা পুখ্ৰাম্বম, ড৹ বিজয় পল আৰু ভাৰতীয় কৃষি গৱেষণা পৰিষদ-ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা কেন্দ্ৰ য়াক ডিৰাঙৰ সঞ্চালক ড৹ মিহিৰ সৰকাৰ, আইচিএআৰ-এনআৰচি অন য়াক (ডিৰাং, অৰুণাচল প্ৰদেশ)ৰ নেতৃত্বত ৪ টা আইচিএআৰ প্ৰতিষ্ঠানৰ সহযোগিতামূলক প্ৰচেষ্টাত ভাৰতীয় য়াক (Bos grunniens)ৰ প্ৰথমটো ক্ৰম'জম স্তৰৰ জিন'ম সফলতাৰে একত্ৰিত কৰে ।

genome sequence of Indian yak
য়াকৰ চুৰপীয়ে ভৌগোলিক সূচক লাভ কৰিছে (ETV Bharat)

আইচিআৰ-আইআইএবি (ৰাঁচী) আৰু আইচিআৰ-চিআইআৰচি (মীৰুট)ৰ নেতৃত্বত সঞ্চালকদ্বয় ক্ৰমে ড৹ সুজয় ৰক্ষিত, ড৹ এ.কে.মহন্ত আৰু ড৹ ৱাই.জি.য়ে আইচিআৰ-এনইএইচৰ পুঁজিৰ অধীনত আইচিআৰ-চিআইচিআৰ (নাগপুৰ)ৰ পৰা প্ৰসাদ আৰু তেওঁৰ দলৰ দ্বাৰা ইয়াৰ সত্যতা প্ৰতিপন্ন কৰা হয় ।

ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা কেন্দ্ৰ য়াক ডিৰাঙৰ সঞ্চালক ড৹ মিহিৰ সৰকাৰে এক বিবৃতিত কয়, "ই এটা উল্লেখযোগ্য মাইলৰ খুঁটি হিচাপে চিহ্নিত কৰা হৈছে, যিয়ে য়াকৰ প্ৰজনন কাৰ্যসূচী, সংৰক্ষণ প্ৰচেষ্টা আৰু এই গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰজাতিটোৰ জিনীয় জটিলতা আৰু হিমালয়ৰ ভূ-প্ৰকৃতিত ইয়াৰ পৰিৱেশগত ভূমিকা সম্পৰ্কে আমাৰ বুজাবুজিত বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিব বুলি প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে ।"

অৰুণাচলী য়াক :

বিশেষকৈ য়াক মাংস, গাখীৰ আৰু পৰিবহণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু অতি উচ্চতাৰ অঞ্চলৰ বসতিসকল য়াকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল । স্থানীয় সম্প্ৰদায়সমূহৰ জীৱিকাৰ অবিচ্ছেদ্য অংগ ভাৰতীয় য়াক আৰু দীৰ্ঘদিন ধৰি ইয়াৰ স্থিতিস্থাপকতা আৰু চৰম পৰিস্থিতিৰ সৈতে খাপ খোৱাৰ বাবে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে । ভাৰতত বিশেষকৈ লাডাখ, ছিকিম, অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু হিমাচল প্ৰদেশত য়াক পোৱা যায় । কিন্তু এই য়াকবোৰে চৰণীয়া পথাৰ হ্ৰাস, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, ৰোগ আৰু জিনীয় পৰিৱৰ্তনকে ধৰি অসংখ্য প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে ।

genome sequence of Indian yak
ভাৰতৰ কেইবাখনো পাহাৰীয়া ৰাজ্যত য়াক পোৱা যায় (ETV Bharat)

গৱেষণাকাৰী দলটোৱে অত্যাধুনিক লং ৰিড ছিকুৱেন্সিং প্ৰযুক্তি আৰু জৈৱ তথ্য বিজ্ঞানৰ সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰি ক্ৰম'জম স্তৰসমূহ সৃষ্টি কৰিছিল যিয়ে জিনসমূহক ক্ৰম'জমৰ নিৰ্দিষ্ট স্থানলৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু যথেষ্ট স্পষ্ট আৰু ব্যাপক ছবি এখন আগবঢ়ায় । আইচিএআৰ-আইআইএবি, ৰাঁচীৰ সঞ্চালক ড৹ সুজয় ৰক্ষিতে মন্তব্য কৰে যে এই সহযোগিতাই এনইএইচৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ সামগ্ৰীসমূহৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ লগতে উন্নয়ন নিয়োজিত কৰাৰ বাবে এনইএইচৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত বাজেট ব্যৱহাৰ কৰাৰ এক অনন্য সুযোগ লাভ কৰিছে । তেওঁ লগতে কয় যে অন্যান্য গৰুৰ মাজত তুলনামূলক জিন'মিক্স থকাৰ তথ্য পোহৰলৈ আহে ।

য়াক মূলত ভাৰতবৰ্ষৰ হিমালয়ৰ উচ্চতাৰ অঞ্চলত বিশেষকৈ জম্মু-কাশ্মীৰ, লাডাখ, ছিকিম, অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু হিমাচল প্ৰদেশৰ দৰে ৰাজ্যত পোৱা যায় । এই অঞ্চলসমূহৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্য হৈছে ঠাণ্ডা, পাহাৰীয়া ভূখণ্ড আৰু এই কঠোৰ পৰিস্থিতিৰ লগত য়াক ভালদৰে খাপ খাই পৰে ।

genome sequence of Indian yak
ভাৰতীয় য়াক (ETV Bharat)

চৰকাৰী তথ্য মতে জম্মু-কাশ্মীৰত ভাৰতৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক য়াকৰ সংখ্যা আছে । য'ত গৰিষ্ঠসংখ্যক লাডাখত পোৱা যায় । লাডাখ অঞ্চলৰ অৰ্থনীতিৰ এক উল্লেখযোগ্য অংশ হৈছে য়াক আৰু য়াকৰ পিঠিত বোজা কঢ়িয়াই নিয়া আৰু পথাৰত হাল বোৱালৈ বিভিন্ন কামত ​​ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।

আনহাতে, ছিকিমৰ উত্তৰ ছিকিম আৰু পূব ছিকিম জিলাত য়াক পোৱা যায়, য'ত ডকপা সম্প্ৰদায়ে ইয়াক পালন কৰে । উত্তৰ পূৰ্বাঞ্চলৰ ৰাজ্যৰ ভিতৰত ছিকিমৰ সমান্তৰালভাৱে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ বিশেষকৈ ওখ পাহাৰত য়াক পোৱা যায় । হিমাচল প্ৰদেশ আৰু উত্তৰাখণ্ডতো ওখ অঞ্চলত য়াক পোৱা যায় । বিগত বৰ্ষত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ য়াকৰ চুৰপীয়ে ভৌগোলিক সূচক লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে ।

ভাৰতীয় কৃষি গৱেষণা পৰিষদ-ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা কেন্দ্ৰ য়াক ডিৰাঙৰ সঞ্চালকৰ তথ্য অনুসৰি অৰুণাচল প্ৰদেশৰ য়াকৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা ৬ টা সামগ্ৰীৰ ভৌগোলিক সূচকৰ বাবে আৱেদন কৰা হৈছে । সেই সামগ্ৰীসমূহ হৈছে ক্ৰমে য়াকৰ ঘি, চুৰকাম (Churkam),চামাৰ (Chamar), চিপ্পা জাম (Chippa Jamu), লিয়েও অৰ্থাৎ কম্বল (Lieu Blanket) আৰু ফু চুপ্পা জেকেট (Phu Chuppa)।

লগতে পঢ়ক :অধিক উন্নত হ’ল স্পটিফাই AI; ভইচ কামাণ্ডৰ জৰিয়তেও শুনিব পাৰিব পছন্দৰ গানটো - SPOTIFY’S AI DJ

তেজপুৰ : প্ৰকৃতিৰ এক বিস্ময়কৰ উপাদান হ'ল য়াক ৷ অসমৰ মানুহৰ বাবে জন্মগত চিনাকি জন্তু নহ'লেও য়াক হ'ল ভাৰতৰ পাহাৰীয়া বহু ঠাইৰ জন-জীৱনৰো অংশ । এই য়াকৰ বংশগতিৰ ৰহস্য ভেদ কৰিছে দেশৰ এটা বিজ্ঞানীৰ দলে ৷ য়াক জিন'মিক বিজ্ঞানৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য অৱদান । বংশগতি তত্ব বা জিনৰ ৰহস্য ভেদ কৰিলে ভাৰতীয় য়াকৰ ক্ৰম'জম-পৰ্যায়ৰ জিন'মৰ তথ্যসূত্ৰ মুকলি কৰিছে ৫ জনীয়া গৱেষকৰ দলে ।

গৱেষকসকল ক্ৰমে ড৹ মাৰ্টিনা পুখ্ৰাম্বম, ড৹ বিজয় পল আৰু ভাৰতীয় কৃষি গৱেষণা পৰিষদ-ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা কেন্দ্ৰ য়াক ডিৰাঙৰ সঞ্চালক ড৹ মিহিৰ সৰকাৰ, আইচিএআৰ-এনআৰচি অন য়াক (ডিৰাং, অৰুণাচল প্ৰদেশ)ৰ নেতৃত্বত ৪ টা আইচিএআৰ প্ৰতিষ্ঠানৰ সহযোগিতামূলক প্ৰচেষ্টাত ভাৰতীয় য়াক (Bos grunniens)ৰ প্ৰথমটো ক্ৰম'জম স্তৰৰ জিন'ম সফলতাৰে একত্ৰিত কৰে ।

genome sequence of Indian yak
য়াকৰ চুৰপীয়ে ভৌগোলিক সূচক লাভ কৰিছে (ETV Bharat)

আইচিআৰ-আইআইএবি (ৰাঁচী) আৰু আইচিআৰ-চিআইআৰচি (মীৰুট)ৰ নেতৃত্বত সঞ্চালকদ্বয় ক্ৰমে ড৹ সুজয় ৰক্ষিত, ড৹ এ.কে.মহন্ত আৰু ড৹ ৱাই.জি.য়ে আইচিআৰ-এনইএইচৰ পুঁজিৰ অধীনত আইচিআৰ-চিআইচিআৰ (নাগপুৰ)ৰ পৰা প্ৰসাদ আৰু তেওঁৰ দলৰ দ্বাৰা ইয়াৰ সত্যতা প্ৰতিপন্ন কৰা হয় ।

ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা কেন্দ্ৰ য়াক ডিৰাঙৰ সঞ্চালক ড৹ মিহিৰ সৰকাৰে এক বিবৃতিত কয়, "ই এটা উল্লেখযোগ্য মাইলৰ খুঁটি হিচাপে চিহ্নিত কৰা হৈছে, যিয়ে য়াকৰ প্ৰজনন কাৰ্যসূচী, সংৰক্ষণ প্ৰচেষ্টা আৰু এই গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰজাতিটোৰ জিনীয় জটিলতা আৰু হিমালয়ৰ ভূ-প্ৰকৃতিত ইয়াৰ পৰিৱেশগত ভূমিকা সম্পৰ্কে আমাৰ বুজাবুজিত বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিব বুলি প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে ।"

অৰুণাচলী য়াক :

বিশেষকৈ য়াক মাংস, গাখীৰ আৰু পৰিবহণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু অতি উচ্চতাৰ অঞ্চলৰ বসতিসকল য়াকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল । স্থানীয় সম্প্ৰদায়সমূহৰ জীৱিকাৰ অবিচ্ছেদ্য অংগ ভাৰতীয় য়াক আৰু দীৰ্ঘদিন ধৰি ইয়াৰ স্থিতিস্থাপকতা আৰু চৰম পৰিস্থিতিৰ সৈতে খাপ খোৱাৰ বাবে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে । ভাৰতত বিশেষকৈ লাডাখ, ছিকিম, অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু হিমাচল প্ৰদেশত য়াক পোৱা যায় । কিন্তু এই য়াকবোৰে চৰণীয়া পথাৰ হ্ৰাস, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, ৰোগ আৰু জিনীয় পৰিৱৰ্তনকে ধৰি অসংখ্য প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে ।

genome sequence of Indian yak
ভাৰতৰ কেইবাখনো পাহাৰীয়া ৰাজ্যত য়াক পোৱা যায় (ETV Bharat)

গৱেষণাকাৰী দলটোৱে অত্যাধুনিক লং ৰিড ছিকুৱেন্সিং প্ৰযুক্তি আৰু জৈৱ তথ্য বিজ্ঞানৰ সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰি ক্ৰম'জম স্তৰসমূহ সৃষ্টি কৰিছিল যিয়ে জিনসমূহক ক্ৰম'জমৰ নিৰ্দিষ্ট স্থানলৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু যথেষ্ট স্পষ্ট আৰু ব্যাপক ছবি এখন আগবঢ়ায় । আইচিএআৰ-আইআইএবি, ৰাঁচীৰ সঞ্চালক ড৹ সুজয় ৰক্ষিতে মন্তব্য কৰে যে এই সহযোগিতাই এনইএইচৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ সামগ্ৰীসমূহৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ লগতে উন্নয়ন নিয়োজিত কৰাৰ বাবে এনইএইচৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত বাজেট ব্যৱহাৰ কৰাৰ এক অনন্য সুযোগ লাভ কৰিছে । তেওঁ লগতে কয় যে অন্যান্য গৰুৰ মাজত তুলনামূলক জিন'মিক্স থকাৰ তথ্য পোহৰলৈ আহে ।

য়াক মূলত ভাৰতবৰ্ষৰ হিমালয়ৰ উচ্চতাৰ অঞ্চলত বিশেষকৈ জম্মু-কাশ্মীৰ, লাডাখ, ছিকিম, অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু হিমাচল প্ৰদেশৰ দৰে ৰাজ্যত পোৱা যায় । এই অঞ্চলসমূহৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্য হৈছে ঠাণ্ডা, পাহাৰীয়া ভূখণ্ড আৰু এই কঠোৰ পৰিস্থিতিৰ লগত য়াক ভালদৰে খাপ খাই পৰে ।

genome sequence of Indian yak
ভাৰতীয় য়াক (ETV Bharat)

চৰকাৰী তথ্য মতে জম্মু-কাশ্মীৰত ভাৰতৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক য়াকৰ সংখ্যা আছে । য'ত গৰিষ্ঠসংখ্যক লাডাখত পোৱা যায় । লাডাখ অঞ্চলৰ অৰ্থনীতিৰ এক উল্লেখযোগ্য অংশ হৈছে য়াক আৰু য়াকৰ পিঠিত বোজা কঢ়িয়াই নিয়া আৰু পথাৰত হাল বোৱালৈ বিভিন্ন কামত ​​ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।

আনহাতে, ছিকিমৰ উত্তৰ ছিকিম আৰু পূব ছিকিম জিলাত য়াক পোৱা যায়, য'ত ডকপা সম্প্ৰদায়ে ইয়াক পালন কৰে । উত্তৰ পূৰ্বাঞ্চলৰ ৰাজ্যৰ ভিতৰত ছিকিমৰ সমান্তৰালভাৱে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ বিশেষকৈ ওখ পাহাৰত য়াক পোৱা যায় । হিমাচল প্ৰদেশ আৰু উত্তৰাখণ্ডতো ওখ অঞ্চলত য়াক পোৱা যায় । বিগত বৰ্ষত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ য়াকৰ চুৰপীয়ে ভৌগোলিক সূচক লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে ।

ভাৰতীয় কৃষি গৱেষণা পৰিষদ-ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা কেন্দ্ৰ য়াক ডিৰাঙৰ সঞ্চালকৰ তথ্য অনুসৰি অৰুণাচল প্ৰদেশৰ য়াকৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা ৬ টা সামগ্ৰীৰ ভৌগোলিক সূচকৰ বাবে আৱেদন কৰা হৈছে । সেই সামগ্ৰীসমূহ হৈছে ক্ৰমে য়াকৰ ঘি, চুৰকাম (Churkam),চামাৰ (Chamar), চিপ্পা জাম (Chippa Jamu), লিয়েও অৰ্থাৎ কম্বল (Lieu Blanket) আৰু ফু চুপ্পা জেকেট (Phu Chuppa)।

লগতে পঢ়ক :অধিক উন্নত হ’ল স্পটিফাই AI; ভইচ কামাণ্ডৰ জৰিয়তেও শুনিব পাৰিব পছন্দৰ গানটো - SPOTIFY’S AI DJ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.