हैदराबाद : Attacks On CPEC : सीपीईसीवरील अलीकडील हल्ल्यांपैकी एक आत्मघाती बॉम्ब हल्ला होता. यात पाच चिनी अभियंत्यांचा मृत्यू झाला. चीनच्या वाढत्या हल्ल्यांमुळे दोन्ही देशांमधील चिंता वाढली आहे. बलुचिस्तान लिबरेशन आर्मी (बीएलए) ने काही हल्ल्यांची जबाबदारी स्वीकारली आहे. (KILLING OF CHINESE ENGINEER) तर, कोणत्याही दहशतवादी गटाने चीनवरील हल्ल्यांची जबाबदारी स्वीकारलेली नाही.
दहशतवादी गटाने हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारलेली नाही : यामध्ये ग्वादर येथील बलुचिस्तान लिबरेशन आर्मी (बीएलए) (चीनी बांधलेल्या) आणि तुर्बत येथील पाकिस्तानच्या नौदल तळावर हल्ले या घटनांचा समावेश आहे. याव्यतिरिक्त, देशाच्या वायव्येकडील खैबर पख्तुनख्वा (केपी) च्या शांगला जिल्ह्यात चिनी अभियंत्यांवर आत्मघाती हल्ला देखील करण्यात आला. अभियंते इस्लामाबादहून दासू येथील जलविद्युत प्रकल्पाकडे जात होते. (ATTACKS ON CPEC ARE EMBARRASSMENT) या आत्मघातकी हल्ल्यात 5 चिनी अभियंते आणि त्यांचा स्थानिक चालक ठार झाला. बलुचिस्तान लिबरेशन आर्मीने (बीएलए) ग्वादर आणि तुर्बतवरील हल्ल्यांची जबाबदारी स्वीकारली आहे. परंतु, कोणत्याही दहशतवादी गटाने चीनवरील हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारलेली नाही. पाकिस्तानमध्ये CPEC वर हल्ले : पाकिस्तानसाठी सर्वात गंभीर घटना ही होती ज्यामध्ये चिनी अभियंते सामील होते. यावर बीजिंगने नाराजी व्यक्त केली होती. पाकिस्तानमध्ये चिनी लोकांना सातत्याने लक्ष्य केलं जातं. चीनने या हल्ल्याची चौकशी करण्याची मागणी केली आहे. 'पाकिस्तानी बाजूने हल्ल्याची सखोल चौकशी करून दोषींना कठोर शिक्षा द्यावी', असं चीननं म्हटलं आहे. बीजिंगमधील एका चिनी प्रवक्त्याने सांगितलं की, 'CPEC ला हानी पोहोचवण्याचा कोणताही प्रयत्न कधीही यशस्वी होणार नाही'.
हल्ल्याचा परिणाम आधीच जाणवत आहे : पाकिस्तानचे पंतप्रधान आणि राष्ट्रपतींनी इस्लामाबादमधील चिनी दूतावासाला भेट दिली. बीजिंगचा वाढता त्रास कमी होईल या आशेने त्यांनी शोक व्यक्त केला. अपेक्षेप्रमाणे पाकिस्तानने 'चीनशी मैत्री' असण्याचे जे विरोधक आहेत त्यांना दोषी ठरवलं. पाकिस्तानी लष्कराने एक निवेदन जारी केलं आहे. निवेदनात म्हटलं आहे की, 'काही विदेशी घटक त्यांच्या निहित स्वार्थांनी प्रेरित होऊन पाकिस्तानमध्ये दहशतवादाला मदत आणि प्रोत्साहन देण्यात गुंतले आहेत.' त्यात TTP (तेहरिक-ए-तालिबान पाकिस्तान), अफगाण तालिबान समर्थित दहशतवादी गटावर आरोप लावला आहे. परंतु, TTP ने कोणताही सहभाग नाकारला. काबूलच्या माध्यमातून टीटीपीला भारताचा पाठिंबा असल्याचं पाकिस्तानने अलीकडेच म्हटलं होतं. जी भारत-चीन संबंध स्थिर असल्याचं जाणून भारताकडे बोट दाखवते. या हल्ल्याचा परिणाम आधीच जाणवत आहे.
पाकिस्तानच्या तपासावर चीनचा विश्वास नाही : चिनी संशोधक तपासात सामील झाले आहेत. याचा थेट अर्थ असा होतो की, त्यांना पाकिस्तानच्या तपासावर पूर्ण विश्वास नाही. चायनीज कंपन्यांनी दासू धरण, दियामेर-बाशा धरण आणि तारबेला 5 व्या विस्तारावरील कामकाज स्थगित केलं आहे. हजारो स्थानिक कामगारांना नोकरीवरून काढून टाकण्यात आलं आहे. सध्या सीपीईसी प्रकल्पांमध्ये काम करणारे चिनी नागरिक हैराण झाले आहेत. बरेच लोक परत येण्याच्या विचारात आहेत. दरम्यान, जुलै 2021 मध्ये, DASU प्रकल्पावर काम करणारे 9 अभियंते मारले गेले. हल्ल्यानंतर चिनी कामगारांचं स्थलांतर सुरू झालं. चिनी लोकांना परत येण्यासाठी आणि काम पुन्हा सुरू करण्यासाठी पुरेसा आत्मविश्वास बाळगण्यास वेळ लागला. पाकिस्तानमध्ये काम करणाऱ्या आपल्या नागरिकांच्या सुरक्षेचा मुद्दा चीनने वारंवार उपस्थित केला आहे. 2021 मध्ये, चीनने नऊ ठार झालेल्या अभियंत्यांसाठी US$ 38 दशलक्ष भरपाईची मागणी केली. हे पेमेंट इस्लामाबादच्या क्षमते बाहेरचं होतं.
जबरदस्तीने कबुलीजबाब घेऊन तुरुंगात टाकलं : एप्रिल 2023 मध्ये एका चिनी अभियंत्यावर आरोप करण्यात आला होता. पोलिसांनी त्याला वाचवलं. नंतर परत पाठवलं. गेल्या वर्षी ऑगस्टमध्ये 23 चिनी अभियंत्यांना घेऊन जाणाऱ्या बसवर हल्ला झाला होता. पाक लष्कराने हल्लेखोरांना ठार केलं. यामध्ये जीवितहानी झाली नव्हती. यापूर्वी 2021 मध्ये, क्वेटामधील एका हॉटेलला लक्ष्य करण्यात आलं होतं जेथे चिनी राजदूत होस्ट केले जाण्याची अपेक्षा होती. मात्र, तो उपस्थित नव्हता. एका महिन्यानंतर, एका आत्मघाती बॉम्बरने बसला लक्ष्य केलं आणि कराची विद्यापीठातील चीन-निर्मित कन्फ्यूशियस संस्थेच्या तीन चिनी कर्मचाऱ्यांची हत्या केली. प्रत्येक वेळी चीनने सखोल चौकशीची मागणी केली. पाक लष्कराने स्थानिक लोकांना उचललं. त्यांनी त्यांच्याकडून जबरदस्तीने कबुलीजबाब घेऊन त्याला तुरुंगात टाकलं.
नागरिकांच्या सुरक्षेसाठी पुन्हा आपले सैन्य तैनात करेल : पाकिस्तान नेहमीच चिनी हल्ल्यांमागे परकीय हात असल्याचा इशारा देत आला आहे. जेव्हा जेव्हा तेथील नागरिक मारले जातात तेव्हा बीजिंग अडचणीत येते. तो CPEC सोडू शकत नाही. बीआरआय (बेल्ट रोड इनिशिएटिव्ह) प्रकल्पात त्यांनी मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक केली आहे. त्यामुळे, सर्व नुकसान आणि घटनांना न जुमानता ते नातेसंबंधात घनिष्ठता टिकवून ठेवतात. परतफेड करण्याची पाकिस्तानची क्षमता नसल्यामुळे चिनी प्रकल्प गोगलगायीच्या वेगाने पुढे जात आहेत. पाकिस्तानला अमेरिकेसह मित्र देशांकडून काही प्रमाणात सहानुभूती मिळाली. या हल्ल्याचा परिणाम म्हणून चीन CPEC प्रकल्पांवर काम करणाऱ्या आपल्या नागरिकांच्या सुरक्षेसाठी पुन्हा आपले सैन्य तैनात करेल.
हेही वाचा :
